Kalaallit Nunaanni
Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit 2025-mi ukiup affaata
aappaanut nalunaarutaat, pingasunngornermi ulloq 24. september
saqqummertoq, pitsaasumik pitsaanngitsumillu imaqarpoq.
Pitsaasut
siulliukkutsigit: Nunarsuarmi aningaasarsiornermi
allanngornerujussuit akitsuutit sakkullu atorlugit sorsuunnermik
imaqartumut akiuussinnaalluarpugut.
Kalaallit Nunaanni
Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit 2025-mi ukiup affaata
aappaanut nalunaarutaat, pingasunngornermi ulloq 24. september
saqqummertoq, pitsaasumik pitsaanngitsumillu imaqarpoq.
Pitsaasut
siulliukkutsigit: Nunarsuarmi aningaasarsiornermi
allanngornerujussuit akitsuutit sakkullu atorlugit sorsuunnermik
imaqartumut akiuussinnaalluarpugut.
Kalaallit Nunaanni
aningaasaqarneq annertuumik pisortani ingerlatsisoqarluni
aalisarnermik pingaarnertut inuussutissarsiorfeqarfiunermigut
immikkuullarissumik aaqqissugaagatta nunarsuarmi aningaasaqarnermi
sajuppillannernut ingalassimalluarpugut.
Pitsaanngitsunullu:
Kalaallit Nunaanni aningaasaqarneq suli siuariartorpoq, pisalli
ikiliartornerat mittarfissuarnillu sanaartornerit naammassineqarnerat
pissutigalugu ukiualuit matuma siornanit kigaanneruvoq. Isertitagut
ingerlatanit ikittuninngaanneersut arlalinnik tunaartaqartumik
inuussutissarsiornikkut aaqqissugaanissamik piumasaqaammik
sakkortusaapput, tassanilu takornariartitsineq aatsitassarsiornerlu
ataatsimoortumik tapiissutinik raajanillu avammut niuernermut
ilapittuisussaapput.
–
Aalisarnerup nunatta
aningaasaqarneranut taama pingaaruteqartiginera takornariat
aatsitassallu ingerlallualernissaasa tungaannut qajannartumik
inissisimatitsipput, Kalaallit Nunaanni Aningaasaqarnermut
Siunnersuisooqatigiit siulittaasuat Torben M. Andersen Sermitsiamut
oqarpoq.
–
Ukiut qaangiuttut arlallit
akinut annertussutsinullu pitsaasuusimapput. Tamanna
nuannaarutissaavoq, 2025-mili aalisarneq annertuumik allanngorfiuvoq.
Raajarniarneq peqassutsip akillu appariartornerannik tatineqarpoq,
tamannalu pisortat isertitaanut pitsaanngitsumik kinguneqarpoq.
Saarullinniarneq annertuumik siuariarpoq, sinerissalli qanittuani
qaleralinniarneq suli annertuumik ingerlanneqarlunilu suli MSC-mik
meqqiligaanngilaq.
Ikittut amerlasuunit pitsaanerupput …
Naalakkersuisut kitaani
avataasiorluni qaleralittassat pingasut 4.600 tonsit, saarullittassat
1.950 tonsit, nataarnartassallu 166,6 tonsit ingerlatsisunut
soqutiginnittunut neqeroorutigaat. Piginnittut siaruarnissaat
nutaanullu, ajornanngippat inuusuttunut, avataasiorluni aalisarnermut
periarfissiinissamik politikikkut kissaateqarneq tunuliaqutaavoq.
Kalaallilli
Nunaanni Aningaasaqarnermi Siunnersuisooqatigiit tamatuma
ingerlanneqarnera aarlerinartoqartippaat.
–
Kitaani pisassat
atorluarnissaat, pisassat pingajorarterutaasa ingerlatsisunut
nutaanut immikkoortinneqarneranni annertuumik nalorninartortaqarpoq,
siunnersuisooqatigiit ukiup affaanut nalunaarusiaminni allapput.
Ingerlatsisulli
nutaat pisassaminnik tamakkiisinnaanerat suli nalorninarpoq,
tamannalu pisassat amerlassusaannut isertitassanullu sunniuteqarpoq.
Avataani
qaleralinniarneq aamma sinerissap qanittuani qaleralittassat
amerliartornerannit navianartorsiortinneqarpoq. Nunatta avannaani
pisassat Naalakkersuisut juunimi 35.786 tonsinngorlugit qaffappaat –
biologit siunnersuinerisa marloriaataat sinnerlugu.
– Avataasiorluni qaleralinnik
aalisarnermik MSC-mik meqqiliineq sinerissap qanittuani pisassanut
attuumatinneqarpoq. Piujuartitsisumik ingerlatsinermik meqqi,
Naalakkersuisut sinerissap qanittuani pisassanik qaffaasarnerminnik
ingerlatsiinnassappata akinut annertuumik sunniuteqarsinnaavoq,
siunnersuisooqatigiit siulittaasuat Torben M. Andersen
mianersoqqusivoq.
kurt@sermitsiaq.gl
–
Aalisarnermi pisanik akinillu
nalorninartorsiorneq peersinnaanngilarput, pisassanillu sukannersumik
aqutsinikkut ilisimatuussutsikkullu siunnersuinermut
nalimmassarnikkut allanngoriartarnerit annikillisissinnaavagut,
Torben M. Andersen oqarpoq.
Taamaammallu
aalisarnermut inatsisip piujuartitsisumik aalisarnermik
pilersitsiviusussap ukiortaami atulersup politikerinit
pimoorunneqannginnera aarlerinartuuvoq.
Marloriaatinngortut
Qeqertarsuup
tunuani, Uummannami upernavimmilu qalerualinniarneq
sorsuuffiuvoq, tassanimi peqassutsip ukiuni arlalinni
appariartorneranut takussutissaqarpoq. Imaani aalisarnermut
siunnersuisooqatigiit NAFO-p Kalaallit Nunaata Avannaata Kitaani
sinerissap qanittuani qaleralinniarnerup politikikkut aalajangikkanit
pisassiissutinit annikinnerujussuarmut appartinnissaa aammaarluni
kaammattuutigaa.
Qeqertarsuup
tunuani, Uummannami upernavimmilu 16.733 tonsinik pisassiisoqarnissaa
biologit kaammattuutigaat, ukiulli aallartinnerani politikerit
qaleralinnik 29.550 tonsinik pisassiipput. Juunilli 26-riliinnaraat
ajortoqarpoq. Naalakkersuisut 6.236 tonsinik pisassanik qaffapput,
taamaalilluni 2025-mut Qeqertarsuup tunuani, Uummannami upernavimmilu
ataatsimut pisassat 35.786 tonsinngorput – taakkulu biologit
siunnersuinerisa marloriaataat sinnerlugit amerlanerupput.
–
Ataasiaannarluta
taamaaliorpugut, politikerit erseqqissaapput.
Kalaallilli
Nunaanni Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit qularput.
–
Aalisarnermut inatsisip
siullermeertumik misilerarneqarfianni
pisassat qaffanneqarnerat ajuusaarnartuuvoq.
Aalajangiusimannissinnaaneq tunngaviusumik iluaqutitaqarpoq,
ungasinnerusormi isigalugu sukannersumik pisassanik politikeqarnissaq
kikkunnut tamanut iluaqutaasussaavoq, Torben M. Andersen oqarpoq.
Naalakkersuisullumi
aalisakkanut pisassiissutitalinnut killeqanngitsumik
aalisarnerup navianartuunera nassuerutigaat.
–
Manna tikillugu Kalaallit
Nunaata avannaanni qaleralittassat ukiup ingerlanerani
nungunneqaraangata qaffanneqartarput. Taamaalillunilu sinerissap
qanittuani pisassat piviusumi killeqartinneqarsimanngillat,
Naalakkersuisut 2025-mut aningaasaqarnermik ingerlatsineq pillugu
nassuiaatiminni nassuerput.
Qeqertarsuup
tunuani aalisarnermut nutaat ilannguttarnerat unitsilli
Juunimi
sassanik qaffaaneq ilaatigut
aalisartut amerliartornerannik Naalakkersuisut tunngaveqarnerarpaat.
Ukiup aallartinnerani Kalaallit Nunaata avannaanni sinerissap
qanittuani qalerualinniarsinnaanermut
akuersissutit 1.199-t atorneqarput. Aalisariutit minnerusut 120-t
umiatsiaaqqallu 1.079-t.
Akuersissutit
piumasunut tunniunneqartarpasipput, ullullu 1. januaarip kingorna
Qeqertarsuup tunuinnaani paggatassiissutinik aalisartut
umiatsiaararsortut nutaat ilanngupput.
Amerleriarneq aalisarnermik ingerlatsereersut isertitassaminnik
aarleqquteqarnerannik malitseqarpoq, Naalakkersuisullu akuersissutit
nutaat ulloq 1. Oktobarimit ulloq 1. januar 2027-p tungaanut
unitsippaat.
Kalaallit
Nunaanni Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit aalisartut
amerliartornerat pisassallu annertusinerat ajornartorsiutitut
annertuutut isigaat.
–
Pisassanik qaffaaneq
aalisartullu amerlassusaat inuiaqatigiit pisuussutaasa
naligiinnerulernissaq pillugu innuttaasunut agguaanneqarnerannik
siunertaqarput, aalisarnermilli inuussutissarsiornermi ungasissumut
sammisumik ineriartortitsinermik pilersitsiviunatik, Torben M.
Andersen oqarpoq.
Qaleralittanut
sanilliullugu amerlavallaartut sinerissap qanittuani aalisarnerat,
aalisarnermut isumalioqatigiissitap 2021-mi tikkuarpaa.
Peqatigisaanik piffinni allani sulisussaaleqisoqarpoq. Tamanna aalisartut ataasiakkaat ullormit ullormut suliffimmut allamut
nuunnissaattut paasineqassanngilaq, aalisartulli amerlasuut piffinni
allani sulisinnaakutsoorput. Taamaammat politikerit pisassanik
qaangiisarnerannit akuersissutinillu agguaasarnerannit, inunnik
ataasiakkaat aningaasaqarnerannik piujuartitsisuunngitsumit
pisassanillu piujuartitsisuunngitsunit qimagutsillugit
inuussutissarsiutinut allanut ikaarsaarnissaannut
ikiorneqartariaqarput.
–
Aningaasat sulisussallu pisariitsumik aalisarnerup pisariaqartitaanit
amerlanerusut pituttorsimaneqarput. Isumalluutit taakku
immikkoortuni, inuussutissarsiornermut arlalinnik tunaartaqartumut
taamaalillunilu imminut napatinnerusumik patajaannerusumillu
aningaasaqarnermut iluaqutsiisumik, allani naapertuunnerusumik
atorneqarsinnaapput, Torben M. Andersen oqarpoq.
