– Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit peqataatinneqartariaqarluinnarput

Issittumi aamma Atlantikup Avannarpasissuani illersornissamut isumaqatigiissutip ilaani 2025-mi januaarip 27-ani atsiorneqartumi aningaasaliissutit Kalaallit Nunaanni sullivinnut suliffeqarfinnullu suleqatigineqarsinnaasunut tapersiinermut aamma atorneqarnissaat pingaartinneqarpoq.

Suliniutinut assigiinngitsunut 2024-miit 2033-mut agguarlugit atugassatut aningaasaliissutit 14,6 milliardit koruuniusut Kalaallit Nunaanni suliffeqarfinnut tapersiinermut aamma atorneqarnissaat, politikerinit arlalinnit, soorlu Folketingimi ilaasortamit Aaja Chemnitzimit (IA) nunanullu allanut tunngasuni naalakkersuisumit Vivian Motzfeldtimit (S) kissaatigineqarpoq.

- Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit Issittumi illersornissamut aningaasaliissuteqarnermi peqataatinneqartariaqarluinnarsoraavut. Kalaallit Nunaat qitiulluinnartumik inissisimanerata saniatigut nunaqavissullu pissutsinik ilisimasaqarluarnerisa saniatigut illersornissaqarnermut suliassaqarfik angisuujulluni aningaasaqarnikkut aamma nalituvoq. Tassa illersornissamut aningaasaliissutaasunit akileraarutitigut isertitat najukkani tapiissuteqarfiusuni najugalinnut iluaqutaasarnerat pingaaruteqartaqaat, Sulisitsisut pisortaat Christian Keldsen Sermitsiamut oqarpoq.

Suleqataarusuttut

Isumaqatigiissutip ilaani ilaatigut ima allassimasoqarpoq:

”Issittumi piginnaasanut katersaatini isumaqatigiissutaasut malillugit Illersornermut Sakkutooqarfiup suliassanik isumaginninneranut atatillugu Illersornermut Sakkutooqarfiup attuumassutilittut oqartussaqarfiit aamma sumiiffiusuni suliaqartuusut atorlugit suleqatigiinnermut periarfissat iluaqutiginiarpai. Tassunga ilanngutissaaq Kalaallit Nunaanni Illersornermut Sakkutooqarfik sapinngisamik annertunerpaamik kalaallit suliffeqarfiinit aamma tunisassiortuinit nioqqutinik aamma kiffartuussissutinik pisiortortarnissaa, tamatumani suliarisani pisariaqartitsinerit il.il. sianigineqassallutik. Savalimmiuni aamma Kalaallit Nunaanni atuuttuusunik oqaatsitigut, kultureqarnikkut, aamma sumiiffiusuni pissutsit tamakkiisumik akueralugit isumaqatigiissutip atuutsilernissaa immikkut ittumik pingaartuutinneqarpoq.”

Sulisitsisut Kalaallit Nunaanni suliassat eqqarsaatigalugu nunaqavissunut aamma suliakkiunneqassasut neriuutigaat. Kalaallit Nunaannimi suliffeqarfiit angissutsimikkut nunani allani suliffeqarfinninngaanniit minnerullutillu akunnattuupput, taamaammallu assersuutigalugu Europami suliffeqarfissuartulli suliassani angisuuni peqataanissamut periarfissaqarneq ajorlutik. Taamaammat nunaqavissut neqeroorutaannut naapertuuttunik suliariumannittussarsiuussisoqartarnissaa pingaartuusoq, Christian Keldsen isumaqarpoq, taassumalu “oqaatsitigut, kultureqarnikkut, aamma sumiiffiusuni pissutsit tamakkiisumik akueralugit”-mik isumaqatigiissutip ilaani allassimasoqartoq maluginiarsimagini ilanngullugu oqaatigalugu.

- Suliariumannittussarsiuussinerit ilaat ima angitigisarput immikkuullaritsigisarlutilluunniit, allaat Kalaallit Nunaanni suliffeqarfinnit ilaannakortumik tamakkiisumilluuniit suliarineqarsinnaaneq ajorlutik. Taamaattoqartillugulu sapinngisamik suleqataatinneqarnissarput pingaaruteqarpoq. Aamma nunatsinni piginnaanngorsaasoqarsinnaasoqartariaqarpoq, Sulisitsisut pisortaat oqarpoq, erseqqissaatigalugulu Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiortut piginnaasaqarluartut, piginnaasaalli tamaani inuiaqatigiinnut pisariaqartitatsinnullu naleqqussagaasut.

- Pisariaqarpat tamatuma saniatigut piginnaanngorsaanerusinnaakutsoorpugut, nunanili allani periuserineqakkajuttuninngarnit allaanerusumik periuseqartoqartariaqarpoq. Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit Illersornissaqarfimmut pilersueqataanissaannut tunngavissaqarluarsoraarput – pilersueqataalereersorpassuaqalereerlunilumi. Illersornissaqarnerullu nunatta inuinut iluaqutaasinnaanissaa nunattalu inuisa illersornissaqarnermi iluaqutaasinnaanissaat pingaarluinnarpoq, Christian Keldsen oqarpoq.

Illersornissaqarfillu ataatsimeeqatigiittartut

Danskit naalakkersuisuisa Naalakkersuisullu Issittumi aamma Atlantikup Avannarpasissuani illersornissamut isumaqatigiissutip ilaa atsioramikkulli, Sulisitsisut Illersornissaqarfillu Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit sutigut taperserneqarsinnaanerat pillugu ataasiarlutik ataatsimiipput, aamma illersornissamut ministereqarfiup atortussalerinermut pisiortornermullu aqutsisoqarfialu (FMI) 2023-mi ataatsimeersuarnerminni oqaluuseraat, minnerunngitsumillu FMI-p suliffeqarfissuarnut DALO-days-imik taallugu ulloqartitsinerani peqataallutik, Illersornissaqarfillu aamma suliffeqarfiit ulluni taakkunani aamma ataatsimeeqatigiipput.

- Sakkutuujunngitsut sakkutuullu piginnaasaannut naapertuuttunik atortussaqarneq qanoq pingaartiginersoq ilaatigut oqaluuserineqarpoq. Aamma Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit suliariumannittussarsiortartut sunik qanorlu annertutigisunik suliakkerneqartassanersut, nunani allani suliffeqarfiit Kalaallit Nunaannilu suliffeqarfiit qanoq suleqatigiitsiginissaannik takorluukkat, suliariumannittussarsioriaatsit atorneqartartut. Aaja Chemnitz tamatumani oqalliseqataalluarpoq, isumaqarpungalu Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit piginnaasaannut naleqqussaanerunikkut suliakkerneqartalernissaat ikioqatigiinnikkut anguneqarsinnaasoraara, Christian Keldsen oqarpoq.

DALO dayseqartitsinerni peqataasut

Sulisitsisut Dansk Industri suleqatigalugu illersornissamut ministereqarfiup atortussalerinermut pisiortornermullu aqutsisoqarfiata suliffeqarfissuarnut DALO Industry daysimik taallugu ulloqartitsinerani peqataapput. Assinganik aggustip ulluisa 20-ani 21-anilu ulloqartitseqqittussaavoq, Illersornissaqarfik suliffeqarfissuillu attaveqarfigisai tassani naapissallutik. 500-nit ikinnerunngitsut tuniniagassanik aaqqissuussani taakkunani saqqummersitsisartut Danmarkimeersuullutillu nunanit allaneersuusartut ulluni taakkunani attaveqatigiittarput attaveqaqateqarnerulersarlutilluunniit, suleqatitaartarput atortussallu nutaaliaanerpaat misissuataartarlugit.

Nunatsinni suliffeqarfiit DALO dayseqartitsinissami peqataanissamik nalunaareersimalersut ukuupput: Nuna Advokater, Arctic Law Greenland, Masik, Kingo Greenland aamma Tusass.