Danmarki spiralilersuisimanermut atatillugu Kalaallit Nunaannut utoqqatsertariaqartoq innuttaasut 87 procentiisa isumaqatigaat ilaannakumilluunniit isumaqatigalugu. Tamanna misissuisarfiup Verianip Sermitsiaq Berlingskelu sinnerlugit isumasiuinerani paasinarsivoq.
Pisimasut akuerisariaqarpavut
Danmarki spiralilersuisimanermut atatillugu Kalaallit Nunaannut utoqqatsertariaqartoq innuttaasut 87 procentiisa isumaqatigaat ilaannakumilluunniit isumaqatigalugu. Tamanna misissuisarfiup Verianip Sermitsiaq Berlingskelu sinnerlugit isumasiuinerani paasinarsivoq.
Pisimasut akuerisariaqarpavut
Henriette Berthelsenip, 13-inik ukioqarluni piumanngikkaluarluni spiralilerneqarsimasoq, tapersersorneqarnerujussuaq nuannaarutigaa. Taassuma qallunaat naalagaaffiannit utoqqatserfigineqarnissaq arlaleriarluni ujartornikuuaa.
- Tamanna nuannaarutigeqaara, pisimasut aaqqinneqarnissaat pingaaruteqarluinnarpoq. Isumaqarpunga aliasuutivut kingunerlutsitsinerpullu aaqqinniarlugit qaqilinngikkutsigit peqqinnartumik ingerlaqqissinnaanngitsugut.
- Nalunngilara qanga pisimasut qallunaanut kalaallinullu annernartuusut, kisianni pisimasut ataasiakkaarlugit misissoqqissaanngikkaluarlugit pisimasut kingunerat isiginiarneqartariaqarput ilumoortuuneq saammaasseqatigiinnissamillu ataatsimiititaliarsuarmik pilersitsilluni, Henriette Berthelsen oqarpoq.
Maanna naligiittoqanngilaq
Danmarkip Kalaallit Nunaatalu attaveqatigiinnerannut 1960-ikkunni 70-ikkunnilu spiralilersuisimaneq pissutigalu kisimi ajornartorsiortitsinngitsoq isumasiuinermi paasinarsivoq.
Danmarkip ullumikkut Kalaallit Nunaat naligineraa 82 procentit isumaqatiginngilaat imaluunniit isumaqataanngilluinnarlutik.
Allatut oqaatigalugu inuit amerlanersaasa naligiimmik attaveqatigiittoqanngitsoq misigaat.
Danmarkip Kalaallit Nunaatalu naligiinnerat 82 procentit isumaqataaffiginngilaat imaluunniit isumaqataanngissoraat.
Grafik: Verian Berlingskemut aamma Sermitsiamut
Namminiilivinnerup kingorna akiliinissaq pisussaaffigineqartoq
Innuttaasut affaat sinnerlugit (55 procentit) Danmarki Kalaallit Nunaata namminiilivinnerata kingorna aningaasatigut tapersersuisariaqartoq isumaqarput.
– Inuit taamatut akinerat marlunnik isumaqarsinnaavoq. Pele Brobergip nassuiaaneratut Kalaallit Nunaat namminiilivinnerup kingorna Danmarkimit aningaasatigut tapiiffigineqartariaqartoq taperserneqarpoq. Taamatulli nassuiaateqarnerup inuiaat inatsisaannik ilisimatuunit uppernarsarneqarneranik tusarsimanngilanga. Imaluunniit isumaqarsinnaavoq Danmark ileqqussatigut pisussaaffeqartoq. Tamanna Kalaallit Nunaata Danmarkimut piumasaqaatigisinnaavaa. Taamaattoqarpat tamanna tunngaviusumik Danmarkip politikkikkut aalajangiiffigisussaavaa. Siornatigut ministeriusimasut namminiilivinneq aningaasanik malitseqassanngitsoq ersarissumik oqaatigisarnikuuaat. Immaqali Kalaallit Nunaata Danmarkillu ataatsimoornerat allatut ineriartortinniarlugu ingerlasoqalersimavoq, tassa namminiilivinnerup kingorna aningaasatigut tapiiffigineqartarnissaanik aamma imaqartoq, Danmarkimi nunanut allanut tunngasunut misissuisoqarfimmi (DIIS) ilisimatusartuuneq Ulrik Pram Gad oqarpoq.
Misissuinerup kisitsisai maannakkut saqqummiunneqartut qallunaat misissuisarfiata Voxmeterip Ritzau sinnerlugu misissuineranut akerliulaarput. Danmarkimi innuttaasut amerlanerpaartaat (71 procentit) Kalaallit Nunaata namminiilivinnerata kingorna Danmarkip tapiissutinik suli tunniussisarnissaanut akisussaaffeqarnersoq aperineqaramik naaggaarput.
Isumasiuineq misissuisarfik Verianimit Sermitsiaq Berlingskelu sinnerlugit suliarineqarpoq, piffissamilu januaarip 22.-27. 2025-mi internetikkut apersuinerit tunngavigalugit. Kalaallit Nunaanni innuttaasut 18-ileereersimasut 497-it toqqakkat peqataallutik.
