Immiaaqqat viinnillu qineqqusaarutitut ?

Imigassaq pillugu kaammattuutit nutaat politikerit tapersersussanerlugit aalajangiiffigisussaassavaat, tamanna Inatsisartut ataatsimiittarfianni piffissaagallartillugu aalajangiiffigineqarnikuuvoq.

Oqallinneq taanna qanoq inerneqarumaarnersoq nalunarpoq.

Imigassartornerli attatiinnarneqartillugu ajortunik pilersitsisartoq qularnanngilaq. Perulunnartunik toqussutaasinnaasunillu napparsimasoqalersinnaanera ajornerpaatut kingunerisinnaavaa.

Avatangiisit aamma ajoqusersinnaapput.

Kaammattuutit qinikkanit aalajangiiffigineqartussat katillugit 17-iupput.

Imigassamik nioqquteqarnermik pisortanit pigineqartumik kisermaassineq kaammattuutit ilagaat, tassani ukiuni tallimani ikaarsaariarnermi pisiniarfiit imigassamik tuniniaanertik ingerlassinnaallugu. Imigassat nioqqutissanut allanut immikkut inissisimatinneqassallutik.

Aammattaaq arfininngorneq sapaallu imigassat matoqqasarnissaat, pisisinnaanermut killigititaasoq 21-inik ukiulinnut qaffanneqassasoq, imigassamik tuniniaaneq ussassaarutigineqartarunnaassasoq, ilaqutariinnut tapersersuinermik neqerooruteqarneq kiisalu meeqqanut inuusuttuaqqanullu imigassartaqanngitsumik aaqqissuussat kaammattuutigineqarput.

Peqqissutsimut naalakkersuisoqarfimmiit tusarniaanermi kaammattuutit saqqummiunneqarput, tusarniaanermilu akissutit ilaanni imigassap atugarinerata sunniutai alianartut ajorluinnartulli eqqaaneqarput.

- Imigassap timikkut, tarnikkut inuuniarnikkullu ajornartorsiutit annertusisarpai. Imigassaq annikitsumik atoraluarluguluunniit suli ajoqusiisinnaassuseqarpoq. Annerusumik atoraanni pinngitsuuisinnaanermik napparsimalersinnaanermillu soorlu kræfti, tigukkut uummatikkullu kinguneqartarpoq. Imigassaq inuusuttuaqqani imminut toqunnermik, sumiginnaanermik, angerlarsimaffinni eqqissiviilliornernik aammalu kinguaassiutitigut atornerluinernik kinguneqarsinnaasarpoq. Kannguttaatsuliornerni suliat affaat sinnerlugit imigassartorsimanermik peqquteqartut Kalaallit Nunaanni Politiit tusarniaanermi allapput.

Inuuneq naannerusoq

Kaammattuutit decembarimi tusarniaassutigineqarput, januaarimi killiliussap tungaanut tusarniaassummut akissuteqaatit 29-it tunniunneqarpuq. Isummat assigiinngisitaarput, kisiannili inuiaqatigiinni imigassaq ajornartorsiutaasoq, meeqqallu angerlarsimaffimmi annertuumik eqqissiviilliornernit eqqugaasartut isumaqatigiissutigineqarpoq.

Peqqinnissaqarfiup taakku kingunerluutit ilaannit suliaqartuusut nutaamik pinaveersaartitsisoqarnissaanik suliniutinut tusarniaammut akissutiminni tapersiipput.

- Inuiaqatigiinni peqqissuseq pitsanngorsarneqassappat imigassamik atuinerup kingunerisaanik ajoqusernerit annikillissappata iliuuseqarnissaq pisariaqavissuusoq isumaqarpugut. Kaammattuutit ilorraap tungaanut saatsitsissapput ilaatigut imigassartornikinnerulertoqarluni aanngajaarniutik atuisukinnerulissalluni. Angerlarsimaffinni eqqissiviilliornerit meeqqanillu sumiginnaanerit annikkinnerulissapput. Imigassartornermik peqquteqartumik nappaateqalernerit 200-nit ikinnerunngitsutut ikilissapput.

- Siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu nunani avannarlerni innuttaasut ukiut inuuffii agguaqatigiissillugit ukiut qulit missaani maanna sivikinnerusuusoq pitsanngorsarneqassaaq, , tusarniaammut peqqinnissaqarfiup akissutaani ilanngunneqarpoq. Pujortartarneq agguaqatigiissillugu inuunikinnerunermut peqqutaasutut taaneqartartut ilagaat.

Akit qaffattut

Inatsisartut tunngavilersukkanik imigassamut iliuusissamik suliaqaqqusillutik Naalakkersuisunut peqqusisuupput.

Suliaq Innuttaasut peqqissusiannik Ilisimatusarfik aamma WHO/Europa suleqatigalugit ingerlanneqarpoq.

Aammattaaq Kommunit, kattuffiit allallu ilanngussipput.

Kaammattuutit siunissami imigassamut politikkimi anguniagaq anguniarlugu pingaarutilimmik tunngaviliisut Pinngitsuuisinnaanermik Paasisimasaqarfik Allorfik isumaqarpoq, tassalu kinaluunniit imigassamik ajoquserneqassanngitsoq:

- Anguniagaq annertooq, tapersersinnaasarput, Allorfik allappoq.

Taamatut inuit peqqissusaannik siuarsaaneq “isumalluarnarfiusoq” Sulisitsisut tusarniaanermut akissutimini naqissuserpaat. Kisiannili pisortani kisermaassilluni imigassamik tuniniaaneq kaammattuutillu allanut akerlilerpaat.

- Pisiniarfiit ullumikkut akilersuineq attatiinnassappassuk imigassamik tuniniaanissaq pisariaqarpoq. Pisortani kisermaassilluni imigassamik aqutsiniarneq eqqunneqarpat pisiniarfiit ulluinnarni nioqqutissat akii misinnartumik qaffattariaqassavaat, Sulisitsisut naliliipput, pisisinnaatitaasut ukiuisa 21-nut qaffanneqarnissaat aamma tapersinngilaat.

Taakkumi inatsisitigut unioqqutitsillutik allatulluunniit aalakoornartutornissaminnut aqqutissarsiulissasut taakku isumaqarput.

Imigassamik ajornartorsiuteqarneq allanngortinneqartariaqartoq, meeqqat ilaqutariillu imigassamik ajornartorsiuteqartut eqqugaammata Kalaallit Nunaanni Brugseni tusarniaanermut akissumminni allappoq.

- Inuit ataasiakkaat ajornartorsiuteqartut isiginnittaasiannik allannguiniarluni politikkikkut suliniuteqartoqartariaqartoq isumaqarpugut, ajornartorsiuteqanngitsulli amerlasuut killilersorneqannginnissaat eqqumaffigineqassaaq, Kalaallit Nunaani Brugseni allappoq.

KNI-p tusarniaanermut akissummini imigassamik kisermaassineq „soqutiginartutut“ taavaa.

KNI-mi ilisimassuseq tamanna iluaqutigineqarsinnaavoq, KNI allappoq.

Imigassaq Ikiaroornartorlu pillugit Siunnersuisooqatigiit siunnersuutit, aamma imigassarsisinnaanermut ukiut 21-nut qaffanneqarnissaat isumalluarfigaat. Misissuinerit takutippaat kingusinnerusukkut imigassartortalerneq kingusinnerusukkut atornerluinissamut navianaateqarpallaarunnaarsitsisartoq, siunnersuisoqatigiit ilaatigut allapput.

Inuit ataasiakkaat kiffaanngissusaat

Immiaaqqat 2022-mi 2023-milu tunineqarnerpaat tulliiusut pisiniarfiit anginerpaat pingasut naatsorsuinerisa takutippaat. Decembarip qaammataani kaammattuutit saqqummiunneqarmata, peqqissutsimut naalakkersuisoq Agathe Fontain oqarpoq imigassamut politikki nutaaq annertuumik kinguneqarsinnaasoq:

- Maannakkut aalajangiiffigisarput uagut siunissatsinnut minnerunngitsumillu qitornatta ernuttattalu siunissaannut sunniuteqassaaq. Inassuteqaatit siunertarinngilaat imigassamik atuinissamut kiffaanngissuseqarnerup atorunnaarsinnissaa, siunertarineqarpoq inuusuttut inersimasunit imigassamik atuinerannit ajoquserneqarnaveersaarnissaat, Fontain (IA) oqarpoq, neriuutigalugulu siunnersuutit pillugit tamanut ammasumik sukumiisumik oqallittoqarumaartoq.