Inuit Arnartaasa Ataatsimeersuarneranni arnanut nakuusertarneq sammineqartoq
Inuit Nunaanni arnat niviarsiaqqallu nakuuserfigineqartartut ikilissappata iliuuseqartoqartariaqarpoq. Inuit arnartaasa ataatsimeersuarnerminni tamanna naqissuserpaat.
Arnat inuit Alaskameersut, Inuit Nunangat Canadameersut Kalaallit Nunaanneersullu 42-t Sisimiuni naapipput, arnallu sisamat Chukotkameersut nittartakkatigut peqataapput.
Foto: ICC
Inuit Arnartaasa ataatsimeersuarnerat siulleq, Inuit Women’s Summi, Inuit Issittormiut Siunnersuisoqatigiivisa (ICC) Sisimiuni oktobarimi aaqqissuuppaat.
Ulluni pingasuni ataatsimeersuarnermi tassani arnat 42-t Inuit Nunaanneersut peqataapput.
ICC tusagassiuutitigut nalunaarummini allappoq.
Inuit arnat ataatsimoorlutik pingaartitaat, misilittagaat anguniagaallut tunngavigalugit nalunaarut, Inuit Women’s Summit Deklaration, saqqummiunneqarpoq.
Arnat nakuuserfigineqartarnerat ataatsimeersuarnermi sammineqangaatsiartoq, nalunaarut atuarlugu erseqqippoq.
"Kikkut tamarmik inuiaqatigiinni sumiikkaluarunilluunniit toqqissisimasariaqarput, angerlarsimaffik perulluliorfiunngitsoq, aanngajaarniutinik atornerluiffiunngitsoq, kinguaassiutigiut atornerluiffiunngitsoq, kiisalu sakkortuumik nakuuserfiunngitsoq".
Inuit arnataasa niviarsiarartaasalu pisinnaatitaaffii illersorneqarlik
Arnat inersimasut 62 procentii nakuuserfigineqarsimapput.
Naggueqatigiit Inuit arnartaasa ataatsimeersuarneranni nalunaarusiami, Inuit arnat — nunarsuarmi tamani nunat inoqqaavisa arnartaatut — suiaassusertik naggueqatigiissusertillu pissutigalugit immikkoortinneqartarnerat ernumagineqarpoq.
"(...) allamiutut pineqarneq, nakuuserneq, atornerluineq, periarfeerunneqarnissamut toqutaasinnaanermullu navianartorsiorneq annerusoq," nalunaarusiami allassimavoq.
Inuit suiaassutsikkut kinaassutsikkut allatut misigisunut aamma taamaappoq.
Issittumi Siunnersuisoqatigiit sulineranni Inuit arnartaasa pisinnaatitaaffii ukkatarineqarnerulissasut ICC-mut peqqussutigineqarpoq. Naalakkersuisut, naalagaaffinni oqartussaasut, peqatigiiffiit kattuffiillu akisussaaffitsik tigullugu Inuit arnartaasa niviarsiarartaasalu pisinnaatitaaffiinik ataqqinninnissaq illersuinissarlu pisussaaffigalugu nassuerutigineqartariaqartorlu kajumissaarutigineqarpoq.
Aamma arnat niviarsiaqqallu inatsisitigut ataqqineqarlutillu pisinnaatitaaffeqarnerat qulakkeerniarlugu naalakkersuisunit tapersersorneqarnissartik aningaasanillu pissarsisinneqarnissartik piumasaraat.
Nunap inoqqaavi periarfeerunneqartut toqutaanikullu
Inuit arnatai angerlarsimaffimminniinnaq nakuuserfigineqarneq ajorput, ingammik Canadami USA-milu arnat nunap inoqqaavinut ilaasut tammaannartarnerat toqutaasimanerallu ukiorpassuarni ajornartorsiutaasimavoq.
Arnat niviarsiaqqallu nunap inoqqaavi Canadami inuiaqatigiinnit allanit toqutaanissamut arfinileriaammik navianartorsiornerusut, Canadami Naatsorsueqqissaartarfiup 2013-imi nalunaarusiaani erserpoq.
Arnat nunap inoqqaaviusut periarfeerunneqartut toqutaasullu pillugit ajornartorsiutit isumakuluutigineqarnerat ataatsimeersuarnermi oqaatigineqarpoq. Politikkerit ajornartorsiutinik tamakkuninngalu pissutaasunik pingaarnersiuinissaat qulakkeerniarlugu eqqumaffiginnittuartariaqarneq iliuuseqartuartariaqarnerlu sulissutigisariaqaraat qulakkeerneqaqquneqarluni.
"Naalakkersuisut kattuffiillu nunap inoqqaavinut periarfeerunneqartunut toqutaasullu pillugit iliuuseqarnermut akisussaatinneqarlik, aamma nuna tamakkerlugu iliuusissatut pilersaarutit piviusunngortinneqarnissaat qulakkeerneqassaaq."
Inuit Arnat Ataatsimeersuarneranni ICC-p siulersuisui Inuit Arnat Ataatsimeersuarnerisa aappaanik, piffissami 2026-mit 2030-mut pisussamik, aaqqissuusseqqinnissaannik peqquneqarput.
