Kalaallit atuakkiortut nuimanersaat qimaguppoq

Atuakkiortoq kinguaariinni kingullerni pingaarnerit ilaat, atuagassiami KALAALEQ-mi toqussi tikillugu aaqqissuisuusoq qimaguppoq, taamak nalunaaruteqarluni allappoq atuagassiap siulersuisuisa siulittaasuat, Aqqaluk Lynge.

Hans Anthon Lynge ilisarisimannitsiminit Hanseeqqamik taaneqartartoq oqaluttuarisaanermut ilisimatuujuvoq, atuakkiortoq, taalliortoq, nutserisoq ilinniartitsisorlu. Suliarpassuisa akornanni pingaarnersaapput kalaallisut allannermi grammatikkimillu ilinniusiai kikkulluunniit Nunatsinni atuartut ilinniagassaat.

Hans Anthon Lyngep inuusuttuulluni atuakkiai oqaluttualiaalu arlariiupput, taakku amerlanersai nalitsinni inuunermut tunngassuteqarput aamma allamiut oqaasiinut nutsigaasimasut. Tamatumalu saniatigut atuakkiortut danskit atuakkiaat kalaallisut nutsigai arlalissuupput.

Kulturitta inunnik naggueqartup avataaniit sunnerneqarnikkut kalaallit immikkut kulturimik nutaamik atuilernerat allassinnaassutsip ukiut 175-it matuma siorna tamanut siammartup pilersissimasaa pingaartittorujussuuvaa. Oqaatsinik allanik atuisinnaassuseq iluatigisarivaa ilaatigut qallunaat atuakkiortuisa nuimasut arlariit atuakkiaat nutsertarsimallugit. Kalaallit inuiaat atuakkiornikkut siuarsimassusiata killiffia Hans Anthon Lyngep akisussaaffiisa ilagivaat.

Hans Anthon Lyngep ukiorpassuarni Kalaallit Atuakkiortut siulittaasuuffigisarsimavai. Ukiut 23-t matuma siornagut 2002-mi atuagassiaq Kalaaleq aaqqissuisuuffigilerpaa ukiunilu katillugit 44-ni atuagassiap taassuma atuussimanerani sivisunerpaamik akisussaalluni aaqqissuisuuffigisimallugu.

Hans Anthon Lynge inuiaqatigiinnut kalaallinut iluaqutissanik suliaqarlunilu inerititarpassuaqarpoq. 1970-imi Ilinniarfissuarmi ilinniartitsisunngornermi kingornagut sinerissami ilinniartitsisutut sulisarsinnarluni 1980-imi Namminersornerullutik Oqartussani ilitsoqqussaralugu oqaaserisanik atuartitsineq akisussaaffigalugu siunnersortitut atorfinitsinneqarpoq. Kingorna 2005-imi soraarninngornissami tungaanut 1997-imi ilitsoqqussaralugu oqaaserisat atuartitsissutigalugit Ilinniarfissuarmi lektoriuvoq. 

- Tassaqaana silarsuarmi inoqarpa Hans Anthon Lyngetut malunniutilittut ittumik atuakkiornikkut, atuagassiornikkut atuakkiortoqarnikkullu inuiaqatiminut taama tunniussaqartigisimasumik. Qaqugumut atajuartussanik arlalinnik namminersuutigalugit inuuunermut kajumissinartunik atuakkiaqarsimavoq. Taakkunannga marluk Nunat Avannarliit Atuakkiornikkut Nersornaasiuttagaannut innersuussutigineqarsimapput, tassa ”Nunanni avani” aamma ”Allaqqitat”, Aqqaluk Lynge nalunaarummini allappoq.

Hans Anthon Lyngep soqutigisaasa ilagisimavaat atuakkianik akunnaffeqanngilluinnartumik kalaallisuunngortitsisarneq. Tamanna pillugu Nunat Avannarliit Nutserinermut Nersornaasiuttagaannik 2010-mi nersornaaserneqarpoq.

Ukiut ingerlaneranni Hans Anthon Lynge nersornaasiuttakkanik assigiinngitsunik tunineqartarsimavoq:

• ”Seqajuk” pillugu kajumissaammik, Bikubenip nersornaasiuttagaa
• Namminersornerullutik Oqartussat Kulturikkut Nersornaasiuttagaat
• Juullip Nipitittagaata aningaasaateqarfiata nersornaasiuttagaa
• Nersornaat Aalummik, atuakkiortunut Atuakkiorfiup nersornaasiuttagaa, kiisalu
• Nunat Avannarliit Nutserinermut Nersornaasiuttagaat.

KNR-imi Maliinannguaq M. Mølgaardip aallakaatittagaani ”Oqaluttuarisaanerput alakkarterparput”-mi Hans Anthon Lynge illunilu Aqqaluk Lynge 70-eriarlutik aallakaatitsisarsimapput. Aallakaatitaq taanna KNR-imi aallakaatitani nuannarineqarnerpaat ilagivaat. KALAALEQ-mi aaqqissuissuneq nutaamik ukiortaami inuttalerneqassaaq.

Hans Anthon Lyngep qimappaa nulii Inge-Lise Lynge, 1967-imi katissimasani. Nulianut qujavugut artornartorsiornermi uvini isumagilluarmagu. 

Hanseeqqap eqqaaneqarnera ataqqinartuuli, Aqqaluk Lynge naggasiivoq.