Namminersorneq pillugu inatsimmi 2009-mi
juunip 21-aneersumi ima allassimasoqarpoq:
– Kalaallit
Nunaata namminiilivinnissaanik aalajangerneq inuiaat kalaallit
aalajangernerannik tunngaveqassaaq.
Qinigaaffimmili uani 2021-mit 2025-mut inuiaat kalaallit kikkuuneri aamma
nassuiarneqanngilaq. Taamaalilluni aamma Kalaallit Nunaata
namminiilivinnissaanik kikkut aalajangissanersut nassuiarneqarani.
Naleqqap
siulittaasuata, Pele Brobergip, nammineq piumassutsimik Inuttut nalunaarsuineq
inuiaat taasitinneqarnissaanni nassuiaataassasoq qinigaaffik tamaat
tunngavilersuutigisarpaa.
Naalakkersuisulli inuussutissarsiutit pingaarutillit
soorlu aalisarneq, akiliititsilluni piniartitsinerit aatsitassat
takornariaqarnerlu pillugit inatsisissatut siunnersuusiornerminni Kalaallit
Nunaannut atassuteqarneq sakkortunerulersillugulu Kalaallit Nunaannut ukiuni
marlunni akileraareersimaneq atorunnaarlugu ukiunut tallimanut sivitsortarpaat.
- Kisianni ukiuni tallimani akileraarnerup nunap inuiinut
ilaalersissinnaanngilaatit, Pele Broberg Sermitsiamut oqarpoq.
Piumasaqaatit pingasut naammassineqassasut
Qinigaaffimmi uani aalisarneq pillugu inatsit oqallisaanerpaavoq. Taanna ukiuni
15-ini isumaqatigiinngissutaareerluni maajip 16-ianni sisamanngornermi
akuersissutigineqarpoq. Naalakkersuisoqatigiit partiivi, Siumut Inuit
Ataqatigiillu (ilaasortat 21-it) akuersillutit taasipput, illuatungiliuttut
partiivi, Naleraq, Demokraatit Atassullu (ilaasortat qulit) inatsit pillugu
taasinermi akerliupput.
Aalisarneq pillugu inatsit kalaaliuneq pillugu
nassuiaalluni oqallinnermut sangupallappoq. Inatsimmi paragraffit qulingiluaanni
aalajangerneqarpoq, kalaaleq ingerlatsisoq, inuttut ataasiakkaatut inissippat
(namminersortutut pisortalluunniit ingerlataattut ingerlatseqatigiiffiunani)
taamaallaat aalisarsinnaanermut akuersissummik pissarsisinnaasoq pineqartoq 1)
kalaallinut inuiaqatigiinnut aalajangersimasumik attuumassuteqarpat, 2) inuit nalunaarsorsimaffianni Kalaallit Nunaanni najugaqartutut ukiuni tallimani
qaangiuttuni nalunaarsorsimappat, 3) Kalaallit Nunaannut tamakkiisumik
ukiuni qaangiuttuni tallimani akileraarsimappat.
Kalaaleq aalisartoq pillugu
nassuiaatip taassuma qanoq paasinninneq pillugu apeqqutissat ammaappai,
Naleqqamit Jens Napaattuup periarfissaq atorluarpaa. Taassuma Naalakkersuisut,
sammisaq isumaqatigiinngissutaasoq pillugu, Siumup Inuit Ataqatigiillu isummerfigisimanngisaannik,
aperai.
– Inatsimmi uani Naalakkersuisut namminneq kalaaliunissamut
piumasaqaatit kiap naammassisimanerai aalajangersinnaavaat, Jens Napaattooq
oqarpoq.
Taassuma aalisarnermut naalakkersuisoq, Kim Kielsen, toqqaannartumik
aperaa:
- Naalakkersuisut isumaqatigivaat, inuit nunanit allaneersut Kalaallit
Nunaanni ukiuni tallimani najugaqarlutillu akileraarsimasut kisianni nunamut
allatut atassuteqalersimanngitsut, eqquutitsisut, Kalaallit inuiattut
pisortatigoortumik isigineqassasut?
Kim Kielsen, Siumumeersoq, oqallinnermut
tassunga ilanngukkusunngilaq:
- Aalisarneq pillugu inatsit pisuussutit
ingerlanneqarnerannut inatsisaavoq, taanna immikkut inuiaassusermut
naalagaaffimmiluunniit innuttaassusermut attuumassuteqanngilaq. Taamaattumik
inatsimmi kikkut kalaaliunerat nassuiarneqanngilaq kisianni aalisarsinnaanermut
akuersissummik pissarsissagaanni piumasaqaateqarpoq, Kim Kielsen oqarpoq.
Naalakkersuisut kalaaliuneq piumasaqaatillu pingasut, atassuteqarneq, inuit
nalunaarsorsimaffiini nalunaarsorsimanerat tamakkiisumillu akileraarsimaneq
assigiisitilersimmatigit Jens Napaattooq aperivoq: – Assersuutigalugu svenskeq aalisarneq
pillugu inatsimmi piumasaqaatinik pingasunik naammassinnittoq taava
kalaaliussava? – Naamik, inatsit taamannak paasineqartussaanngilaq, aalisarsinnaanermut
akuersissuteqalerniarnermi piumasaqaatit pineqarput, Kim Kielsen akivoq.
Inuttut nalunaarsuineq oqallisaarujussuarunnaartoq
Naleqqap siulittaasuata, Pele Brobergip,
Namminersorneq pillugu inatsimmi 2009-meersumi, inuiaat kalaallit inuiaasut
qinersinissamullu namminneq pisinnaatitaaffeqartutut paasivaa.
Pele Brobergip
kinaassuseq pillugu sorsuuteqarnermini Norgemi Sametinget isumassarsiorfigaa,
Inatsisartullu ukiaanerani 2022-mi ataatsimiinneranni nammineq kajumissutsimik
inuttut nalunaarsorsinnaanissaq siunnersuutigaa.
Inuttut nalunaarsuineq kikkut
nunap inuiitut qinersisinnaanissaannik nassuiarneqassaaq. Qinersiviit kikkut
Kalaallit Nunaanni qinersisinnaanerannik nassuiarneqassapput. ( Danskisut
innuttaassusillit 18-leereersimasut, Kalaallit Nunaannilu qaammatini arfinilinni
najugaqareersimasut tamarmik qinersisinnaapput, taamaattumik qinersisarneq
pillugu inatsimmi danskit, Savalimmiormiut kalaallillu
immikkoortinneqanngillat)
– Kisianni inuiaat kalaallit namminiilivinnissamut
taasisuussapput, imaanngitsoq kikkut tamarmik Kalaallit Nunaanni najugaqartut
taasisinnaassasut, Pele Broberg Sermitsiamut oqarpoq.
Inuttut nalunaarsuineq
ukiakkut 2023-mi ataatsimiinnermi eqqartorneqarluni oqallisigineqaqqippoq – inerniliiffiunngitsumik.
Naalagaaffinngornissamut Naalakkersuisoq, Vivian Motzfeldt, Siumut, inuttut
nalunaarsuisoqartalissagaluarpat kingunissaanik misissuinermik nalunaarusiaq
suliarineqassasoq neriorsuinikuuvoq.
– Nalunaarusiaq inatsisartut upernaakkut
2024-mi ataatsimiinnissaanni saqqummiunneqariissaaq kingusinnerpaamilluunniit
ukiakkut 2024-mi ataatsimiinnermi, Vivian Motzfeldt ukioq ataaseq matuma siorna
taama oqarpoq.
Ukiakkut 2024-mi ataatsimiinneq ullumi aallartippoq.
Aaqqissuisoqarfiup
allaaserisamik naammassinninnerani nalunaarusiaq suli saqqummiunneqanngilaq.
Tamanna Pele Brobergip pakatsissutigaa tupaallaatiginaguli.
– Siumup Inuit
Ataqatigiillu isumaqaramik inuttut nalunaarsuineq kalaaliunermut tunngasoq.
Tamanna ILO-mi isumaqatigiissummik 169-mik, naalagaaffinni nunat inoqqaavi
pillugit aamma Naalagaaffiit Peqatigiit nunap inoqqaavi pillugit nalunaarutaannik paatsuuineruvoq, taakkumi
Kalaallit Nunaannut atassuteqarnermut attuumassuteqanngillat nunalli
inoqqaavisa pisinnaatitaaffiinut tunngapput.
Siumup aamma Inuit Ataqatigiit
Inatsisartuni amerlanerussuteqarlutik inatsisit aalisarnermut, akiliititsilluni
piniartitsinernut, aatsitassanut takornariaqarnermullu tunngasut sukaterpaat,
taakkunani atassuteqarsimanermut piumasaqaat ukiunit marlunnit ukiunut
tallimanut sivitsorneqarpoq.
– Tamanna nunap inoqqaavisa pisinnaatitaaffiinut
akerliusutut paasivara, partiimmi taakkua marluk Naalakkersuisullumi Kalaallit
Nunaanni pisinnaatitaaffiit atassuteqarnermut piumasaqaatinut
attuumassuteqarnerarpaat, Pele Broberg oqarpoq.
