Nick Duelund: Nukappiaqqamit ittuutuumiit ilisimatusartumut sassarnissamik sungiusimasalimmut

- Naluara sooq, kisianni meeraallungali nakorsanngorniarusuttuaannarsimavunga.

Nick Duelundip, 1986-imi inunngortup, sooq nakorsanngorniarniarluni aalajangersimanini eqqaamarpiannginnera ajuusaarpasingajalluni oqaatigaa:

- Pikkunaakujuppoq kisianni tassa taamaappoq. Nalunngittuaannarsimavara.

Nick Duelund inunngorfimmini Nuummi inuusuttuaraalluni sunngiffimmi ornittakkamut Allermukartalerpoq. Ukiorpassuarnilu ilinniarnertuunngornialernissami tungaanut ornittakkami isiginnaartitsinermik qitinnermillu sammisaqartarpoq. Isiginnaartitsilluni misilittaanerup nuannersutaata saniatigut Nick Duelundimut tunuarsimaartumut ittuutuumullu isiginnaartunut sassarnissamik ilinniutaavoq.

- Isiginnaartitsivimmiinnissamut inuppassuillu saavanni oqalunnissamut sungiusaataaqaaq. Ullumikkut iluaqutigingaarpara, 38-nik ukiulik Nick Duelund ilaatigut oqarpoq. Taanna siorna ”Paasisavut”-mi, Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermik siammarterinermut unammisitsinermi siullermi, ajugaasimanerminut innersuussilluni.

Ph.d.-nngorniutini qanittukkut illersorpaa. Tassani meeqqat isigiarsuttuunertik pillugu misissorneqartarnissaat iluaquserneqartarnissaallu siunissami qanoq Kalaallit Nunaanni qulakkeersinnaaneripput sammivaa.

Nick Duelund erseqqissunik kaammattuuteqarpoq. Isarualerisut nunami angalaartareertut suleqatigalugit innuttaasut isaannik ilaatigut misissuisoqartarsinnaasoq. Taamaalilluni angalanermut aningaasartuutit sipaarneqarsinnaapput, meeqqallu atualertigatik isiminnik misissortinnissaat qulakkeerneqassalluni. Nick Duelund naapertorlugu meeqqat atualertigatik naammattumik maanna misissorneqarneq ajorput, aamma meeqqat misissortinnissat angajoqqaanut eqqaasitsissutigineqarneq ajorluni.

Isigiarsunneq ilikkarnissaraluamut ajoqutaasarpoq, taamaattumillu meeqqat atualernissaat sioqqullugu iliuuseqartoqarnissaa pingaaruteqarpoq. Tamanna pillugu nalunaarusiorpoq, taannalu peqqinnissaqarfimmi aqutsisunut politikkikkullu aalajangiisartunut nassiunneqarpoq, ilaatigut Peqqissutsimut Naalakkersuisumut Agathe Fontainimut (IA), taassumalu nalunaarusiap tiguneqarnera akuerigallarpaa oqarlunilu atuarumallugu.

- Tamannali malinnaavigineqassaaq atuutilersinneqarumaarlunilu. Suli naammassineqanngilaq. Taamaattumik malinnaavigissavakka ataatsimeeqatigiumaarlugillu oqaluttuullugillu qanoq iliortoqarsinnaanersoq qanorlu akeqassanersoq. Taamaaliunngikkuma iluatsinngitsuussaaq, Nick Duelund oqarpoq.

Nammineq misigisat

Nammineq meeraalluni isigiarsuttuuvoq, misigisanilu “Paasisavut 2023”-mi saqqummiullugu ajugaassutigaa. Meerarisap isaasa qanoq inneri nalilernissai qanoq ajornakusoorsinnaatiginersoq angajoqqaatut nammineq misiginikuuaa: Nick Duelundip uinilu Rasmus panimminnut sisamanik ukiulimmut, Maggiemut, isinut isarussanullu misissuutini nuannariinnarlugu misiliutigaa.

- Isaata aappaa ajorluinnartoq ingerlaannaq takusinnaavara. Sakkortussusaa annertuallaarpoq, oqaluttuarpoq.

Maggie ungasissumut isigiarsuttuusoq paasinarsivoq. Meeraq isimi aappaatigut isigiarsuttuuppat qarasaata ineriartorneranut akornutaassaaq. Tassa qaratsap immikkoortua tassannga isimit isiginnittartoq iluamik ineriartunngitsuussaaq.

Meeqqallu isaa ajoquteqartoq atualertigani paasineqanngippat iluaqutserneqaranilu katsorsarneqarsinnaajunnaassaaq. Tassannga isimit isigiarsuttuaannartunngussaaq.

- Piffissaalluartumili paasineqarpat isi ungasissumut isigiarsuttoq nalinginnaasumik isigisinnaanngorlugu sungiusarneqarsinnaavoq. Taamaattumik Maggiep isaata aappaa asserlugu aappaa sungiusartariaqarsimavarput. Maannalu nalinginnaasumik isigisinnaavoq, Nick Duelund oqarpoq. Meeqqat isigisaannik paasinnissinnaaneq qanoq pingaaruteqartigisoq tamatumunnga paasivaa, taamaattumillu aperaaq: - Uanga – ilisimatusartutut isillu nakorsaatut – qitornanni takusinnaanngikkukku, angajoqqaat nalinginnaasut qanoq takusinnaassagamikku? Taamaattoqarsinnaagunanngilaq.

Eqiasuitsoq naalattorlu

Nick Duelund "100%-imik Nuummiutut" imminut taavoq:

- Angajoqqaatit tamarmik Nuummiuuppata maanilu peroriartorsimaguit taava Nuummiuiussaatit, qungujulluni oqarpoq, illoqarfiullu pingaarnersaa ineriartorfiusoq nuunnikorpassuarnik innuttaqartutut iginerarlugu. Nuummiuinnut ilaanini tanngassimaarutigaa.

Nicki Qapiarfiusaami peroriartorpoq. Tassani anaanani Ivalu angajunilu Malik najugaqatigai. Qatanngutigiit tamarmik immikkut ataataqarput, Nickillu ataatavia maanna toqukkut qimagunnikuuvoq. Nicki arfinilinnik ukioqarluni Michael ataatassartaaraa, taassumalu ukiualuit matuma siorna Nicki qitornavissiartaaraa. Ataataartorpaa.

Nick Duelund angerlarsimaffimmi erruillaqqillunilu ikiuukkumatuvoq. Nammineq oqarneratut:

- Eqqaamasakka malillugit nukappiaraavunga eqiasuitsoq naalattoq. Oqarsinnaanngilangali anaanama eqqaamasai taamaattut. Nukappiaraagunarpungali naalattoq.

Atuarfik Samuel Kleinschmidtimi atuarnera aamma nuannersunik eqqaamasaqarfiuvoq.

- Ikinngutigissaarpunga ataqatigiilluaqaagullu. Atuartinneqarluartarpugut pitsaasunillu ilinniartitsisoqarluni. Meeqqat atuarfiata aaqqissuuneqaqqinnissaa sioqqullugu taamaappoq, atuarfillu maannamut sanilliullugu taamani pitsaanerusoq isumaqarpunga, Nick Duelund oqarpoq.

2000-ikkunni misiliilluni atuartitsinermi atuartut arfineq-marluk toqqakkat akornanniippoq, 11. klasseranilu toqqaannartumik ilinniarnertuunngorniarfimmut ingerlaqqissinnaanngorluni. Nicki 16-inik ukioqaleqqammerluni 1. g-mi atualerpoq, ukiullu pingasut ingerlaneranni inuuneranut ilusilersuiffiusut nuannaarluni kingumut eqqaavai:

- Nuanneqaaq. Tassami ilinniaqatikka allat ukiunik marlunnik pingasunilluunniit angajulliunerupput, taamaattumik illoqarfimmukarsinnaapput imerniartarfiliakaallutik. Uagut taamaaliorsinnaanngilagut. Inuilli peqatigineri ilinniakkallu tungaatigut nuanneqaaq, uangalu allaanerulluinnartumik unammilligassaqarpunga, oqaluttuarpoq.

Mikisuaraallunilu nalunngilaa peqqinnissaqarfimmut tunngasumik ilinniagaqassalluni, taamaattumik anguniagaq anguniarlugu suut ilinniartitsissut taakkulu qaffasissusaat piumasaqaataasut toqqarnissaat nalunanngillat.

Pingajussaannik iluatsittarpoq

Ilinniartup 19-inik ukiullip Nuummiit Aarhusimut 4000 kilometerisut ungasitsigisumut nuunnini kulturikkut, oqaatsit tungaatigut inuttullu atugarisatigut ajornartorsiutigivallaanngilaa.

- Aarhusimi Kalaallit Illuutaanni najugaqarpunga, allallu ilisarisimareerlugit, Nick Duelund oqaluttuarpoq. Angummi ilinniarnera pissutaalluni Odensemi aamma ukiinikuusimavoq.

Taamaattumik qallunaatut oqalunneq ajornartorsiutaanngilaq, ingammik ilinniarnertuunngorniareerluni. Tassanimi ikinnguterpassui qallunaatut oqalunnerupput ilinniartitsinerlu aamma qallunaatut ingerlanneqartarluni.

Nakorsanngorniarnerli oqitsuinnaanngilaq, GU-mut meeqqat atuarfiannullu sanilliullugu allaanerulluinnarpoq.

- Aallaqqaammut ilungersorpunga, semesterillu aappaa pingasoriarlugu uterpara, Nick Duelund oqarpoq.

Siullermik angusinngitsoorneq "soorunami nuanninngilaq", nalunngilaali misilitsinneq imaannaanngitsuusoq angusinngitsoortartullu amerlasut.

Aappassaanilli angusinngitsoorami "pingaaruteqartoq" malugisinnaavaa.

Pingajussaammi angusinngitsooruni ilinniarnerminiit anisitaassaaq.

- Angusinngitsooruma uniinnartariaqassaanga. Taamani imminut piumaffigaanga, unillunga atuarnissannik siornatigorniillu sinaakkuteqarnerulerlunga. Taava angusivunga, Nick Duelund semesteri aalajangiffiiusoq pillugu oqarpoq.

Misigisaq tamanna pissutaalluni atuarnerata sinnera oqinnerusoq oqaluttuarpoq, unillunimi atuarnissani ilikkarpaa.

Nickip nakorsanngorniarnermini ikerinnakkut unittariaqaleriasaarnissamut isumakulunnera pissutissaqarluarpoq. Angerlartitaanissaa kisimi pissutaanngilaq, piffissammi ilaani Rasmus naapissimavaa.

Taanna Nickip maanna uia Maggiemullu ataataaqataa.

- Taava pissutsit ilungersunarneruleriataarput, anisitaassagaluarumami sussaagut? Kalaallit Nunaannut utertariaqarpunga? Sussavami? Suna tamarmi ilungersunarseriasaarpoq, Nick oqaluttuarpoq. Taassuma aappani nittartakkatigut naapitassarsiorfikkut ilisarisimalersimavaa.

Ilaassaatit!

Nittartakkatigut naapitassarsiorneq ullumikkut nalinginnaasupilussuuvoq, 2007-mili nalinginnaavallaanngilaq.

Nickillu taama ukiukitsigaluni asannilernissaa tupaallannartuuvoq.

- Ueqarnissara meeraqarnissaralu eqqarsaatigissanagulu takorluugarisimanngilara. Inunnillu naapitsinissap pissanganarnerpaaffiani naapikkattalu 20-nnarnik ukioqarpunga. Taava Rasmus naapippara, taannalu najorusuppara, Nick oqaluttuarpoq.

Rasmus Herningimi najugaqarpoq, taamaammallu Herningip Aarhusillu akornanni uteqattaarlutik angalasarput. Nickilli nakorsanngorniareeruni Nuummut uteqqikkusulluni aappartaaminut aallaqqaataaniilli oqaatigaa.

- Oqarpunga: Najorusukkumma ilaassaatit (Kalaallit Nunaannut, aaqq.). Ilaavoq, fortæller Nick Duelund, 2013-imi Dronning Ingridip Napparsimmavissuani atorfinitoq ukiullu pingasungajaat atorfeqarsimasoq, oqaluttuarpoq.

- Ukiut taakku nuannerluinnarput, aamma DIH suliffigalugu nuannernerpaagami, Nick, pissanganartumik suliffeqarlunilu, aappaqarlunilu ilaquttaminut ikinngutiminullu qaninnerminik nuannarisaqartoq, oqaluttuarpoq.

- Maanga (Danmarkimut, aaqq.) sanilliullugu Kalaallit Nunaanni inussinarneruvoq. Imminnut pulaaginnartarlunilu suna tamaat pilersaarusiunngikkaluarlugu nerisassioqatigeeriasaartarpugut. Aammali suliffimmi suleqatit ilagalugit inussiornarneruvoq, Nick oqarpoq, nangipporlu:

- Maani inuit imminnut ungassillutik najugaqaramik inussiunngillat.

Aappaata Rasmusip, ”qallunarpalulluinnartuusup,” Jyllandimeersuullunilu aningaasaqarnermi ilinniagaqartup ukiut pingasut Nuummiinnertik sioqqullugu Kalaallit Nunaannut tikeraarluni Nickip ikinngutai naapereersimavai. Aammattaaq maanga nuukkamik suliffittaareersimavoq, tamatumalu suna tamaat oqinnerulersippaa,” Nick naliliivoq.

Nalaatsornerinnarmik isinut nakorsanngortoq

Nick Duelund uummatinut nakorsanngorniarluni aallaqqaammut takorluugaqarsimagaluarpoq.

Ukiunilu Nuummi DIH-miinnermini takorluukkani ”pimoorussilluni” anguniaramiuk nakorsartittunut immikkoortortami uummatertik pillugu nakorsartittut sullittarpai. Takorluugaali allaffissornrtmik piumasaqaateqarneranillu kinguarsarneqarpoq, Aalborgimilu uummatinut nakorsartut ilinniartutut atorfininngitsoorpoq.

DIH-mili nakorsartittunut immikkoortortami uummatertik pillugu nakorsartittut saniatigut isit nakorsaannik sullissisoqanngimmat nakorsat isumagisariaqagaannik isitik pillugit nakorsartittoqarpoq.

- Tamanna pissanganartippara. Aalborgillu napparsimmaviani isit pillugit immikkoortortami sulisussarsiortoqartoq nalaatsornerinnarmik paasigakku qinnuteqarama atorfittaarpunga. Nuannareqaaralu, Nick oqarpoq.

Taanna – ilisimatusarnissaminik ilimagisaqarsimanngiivikkaluartoq – meeqqat isigisaminnik ajornartorsiuteqartarnerat pillugu ph.d.-nngussasoq aamma nalaatsornerinnaavoq. Nick Nuummi sulinngiffeqartilluni suleqatikuni ilassiartorlugit suliffikuminut pulaarpoq. Isinut nakorsiartarfiarannguami meeqqat isiinut nakorsaq Hanne Jensen, maanna soraarninngorsimasoq, naapippaa, taassumalu Kalaallit Nunaanni meeqqat isigisaat aaqqissuussamik misissorniarlugit oqarpoq. Taassumattaaq Nick soqutiginninnersoq aamma aperaa.

- Soqutiginnippunga, eqqarsaatiginngilarali. Taava allaffigivaanga, kingornalu 2020-mi suliniuterujussuaq pilersinneqarpoq – naggataatigullu ph.d.-liarivara, Nick oqaluttuarpoq, nangipporlu:

- Atorfissannut pilersaarutikka allanngorput. Maanna ilisimatusarneq nuannaralugulu Kalaallit Nunaanni ilisimatusaqqikkusuppunga. Kalaallit Nunaanniinnarlu, naqissusiivoq tullianilu inersimasut isaat ilisimatusarfigiumallugit, ilaatigullu Kalaallit Nunaanni inersimasuni isikkut nappaatit sorliit nappaatigineqarnerunersut misissorusullugit siumut ilisimatitsissutigaa.

Nick Duelundimi naapertorlugu tamakku nalunaarsorneqarsimanngillat.

- Nalunaarsugaqanngippat Kalaallit Nunaanni isit pillugit suliniuteqarneq pilersaarusiorneqarsinnaanngilaq, oqarpoq.

Kalaallit Nunaanni innuttaasunik annertuumik misissuisoqakkajuttoq Nick Duelundip erseqqissarpaa, misissuinermullu taamaattumut ilanngutissalluni periarfissaqarpoq, tassami ilisimatusartorpassuimmi Kalaallit Nunaanni najugaqarfinnut arlalinnut misissuiartortarput.

- Periarfissaavoq. Iseq kisiat misissornagu aammali inummi ataatsimi assigiinngitsorpassuit misissorlugit. Taamaalilluta isit kisiisa misissuinnarnagit piffissaq nukissallu sipaassavagut, tunngavilersuivoq.

Akunnattoorfik

Nick Duelundip maanna suliffittaani Glostrup Sygehus pingaarnertut aalluppaa, tassani isit nakorsaattut ilinniakkaminik naammassinnginnermini ukioq ataaseq sulissaaq.

Ullullu maanna sulilluni, Maggie ilagalugu far aamma ataataloorujoorluni, Rasmusip amerlanertigut suliarisartagaanik unnukkorsiusiorluni - kingornalu nalaasaarfimmi eqqissisimaarluni, ilaqutariit sulisartut tamarmik ilisimasaattut, atorneqartarput. Siunissamili ukiuni tulliuttuni aalajangiisoqassaaq: Nick nunatsimmi isit nakorsatuaattut atorfineratannginnermini isit nakorsaattut misilittagaqarnerorusuppoq. Aammali Maggiie ukiualuit qaangiuppata atuartunngortussaavoq.

- Maggiep atuartunngornissaa ernumagilaarparput. Illuatungaatigut kisiartaallunga isit nakorsaattut angerlartariaqartutut misigaanga. Inuttulli Maggie pitsaanerpaamik atuartinneqassappat suna pitsaanerunersoq apeqqutaalerpoq. Maaniiginnarnissarluunniit pitsaanerussava? Tamanna massakkut aalajangeruminaatsippara, Nick Duelund oqarpoq.

Sorleq iluarnerussanersoq paasiniassallugu ukiualuit piffissarai.

Akunnattoorfiali paasinarluinnarpoq:

- Ilisimatusartutut Kalaallit Nunaanniikkusunneruvunga. Maggieli pillugu Danmarkimi periarfissagissaarneruvoq. Kisiannili taava kalaallisut oqaatsini puigussavai. Aalajangerniarneq ajornakusoorpoq, Nick Duelund oqarpoq.