Silassorissuusiaq: AI takkutereerpoq uteqqissananilu – aamma Ilisimatusarfimmi

AI atorlugu qarasaasiakkut kalaallisuunngortitsinerit nutaat amerlanerulerneranni, aamma maani nutaarsiassaqartitsivimmi nutserisut nutaanik periuseqarlutik sulilerput. Ukiorpassuarni kalaallisut allatat nutserneqarsinnaasimanngillat, AI-lu – silassorissuusiatut taaneqartoq – iluaqutigalugu, qarasaasiakkut nutsikkat maanna piviusunngorput. Ilisimatusarfimmissaaq periarfissat nutaat AI-p periarfissarilersitai eqqummaariffigineqarput. Nutserisunngorniarluni ilinniartitsinermi periarfissat taakku maanna ilinniartitsinermut ilanngunnissaat sulissutigineqaleruttorpoq. Taama Laila Hedegaard Pedersen, Ilisimatusarfimmi Nutserinermut oqaluttaanermullu immikkoortumi pisortaq oqaluttuarpoq.

- Ilinniartitseriaatsimik ilinniartitsinernik AI-mik nutserinermillu imaqartumik nutaamik ilanngusseqqammerpugut, Laila Hedegaard Pedersen oqarpoq.

AI-mit misilittakkat ineriartornerup sukkasuumik ingerlanera takutippaat. Qaammatialuit matuma siorna OpenAI-p chatbotiata ChatGPT-p allatat kalaallisuunngortillugit nutsersinnaanngilai. Ullumikkut ilaannakoortumik taamaaliorsinnaavoq, Laila Hedegaard Pedersen oqaluttuarpoq.

- Tupinnaqaaq taannalu maani ilinniartitaanermi qissimigaassagipput qularnanngilaq. AI-lli suli taama nutaajutiginera pissutigalugu qanoq atornissaa suli oqaatigiuminaappoq. Suleriaatsimik nutaamik ilinniassagaanni ineriartorneq taamaattoq ingerlaqqaartussaasarpoq.

Isorinnigit

Nunatsinni nutserisutut oqalutsitullu qaffasissumik ilinniarsimasut peqatigiiffiat, Oqalutsit Nutserisullu Ilinniagartuut Peqatigiiffiat (ONIP), atuartartut allagaasigut AI atorlugu qarasaasiakkut nutserisinnaanermik nutaamik nuannaaruteqarnertik aarleqquteqarnertillu oqaatigaat. ONIP naapertorlugu AI oqaatsini ataqatigiissitsinerni kulturimut attuumassuteqaatinik eqqarsaatiginnissinnaanngilaq, taamaammallu qarasaasiaq atorlugu nutsikkat isorinninngitsumik atorneqannginnissaat erseqqissaatigalugu.

- Pappiaqqanik attaveqarnernillu pingaarutilinnik nutserinermi, nutserisutut ilinniarsimasut pikkorissut akuutinneqartuartariaqarput, peqatigiiffik allappoq.

Ilisimatusarfimmi ilinniartut tusarfimminnut allaaserisaminnullu isorinnittuunissamik ilinniartinneqartarput. Tamanna aamma AI-mik allanillu qarasaasiaq atorlugu nutserinermi sakkuni atuuttariaqarpoq.

- AI-p nutserinermi sulinermi annertuumik ikiortaasinnaanera isumaqatigaara, nutsikkalli tamarmik pitsaassussaat aamma qulakkeerneqartariaqarpoq, soorlu nutserisup nutserinermik suliaqarsimanerani, nutserinermilluunniit “eqqaamasanik” il.il. atuisoqarsimanerani aamma taamaattartoq. Atortorissaarutit immiunneqartunit pitsaanerusinnaannginnerat eqqaamaneqassaaq.

AI uteqqittussaajunnaarluni takkuppoq, Kalaallillu Nunaanni tamanna isummerfigisariaqarparput. Taama Digitalinngorsaanermut Aqutsisoqarfimmi aqutsisoqarfimmi pisortaq Katrine H. Nathanielsen Aningaasaqarnermut Siunnersuisooqatigiit Nuummi isumasioqatigiissitsineranni, pinngortitsiviusumik silassorissuusianik kiisalu taakku periarfissaannik kingunerannillu teknologip inuiaqatigiinni kalaallini sunniutaanik samminninnermi oqarpoq.

- AI-mik isummerfiginninnginneq sulinermi sakkortuumik sumiginnaanermut assersuunneqartariaqarpoq, piviusormi taamaalerpoq. Tassani aningaasanik sipaarutinillu ineriartornermillu annertuumik pissarsisoqarsinnaavoq, taamaammallu AI isummerfigissavarput, Katrine H. Nathanielsen oqarpoq. 

Oqalutsinik nutserisunillu annertuumik pisariaqartitsineq

Januaarimi Nutaarsiassaqartitsiviup Sermitsiap AI-mik nutserissut nutaaq, Nutserisoq, kalaallisuumit qallunaatuumut killormullu nutserisinnaasoq saqqummiuppaa. AI-mik siunnersuisarfik Mediachatch nutaarsiassaqartitsivimmi allaaserisat 20.000-t tunuliaqutaralugit algoritmemik ineriartortitsisuuvoq.

Ilisimatusarfik qarasaasiakkut nutserinermik pisartagaqarpoq, taassumali tusagassiornermi allaaserisanik immerneqarnikuunera pissutigalugu, allariaatsinik qaffasissunik atuinermi taanna taamaariarluni killeqartarpoq.

- Nutsikkat isorinniffigissavagut, tamanna aamma inunnik nutserisoqarsimanerani atuuppoq. Tamannalu aamma maani atuuppoq; allariaatsit qaffasissut atorlugit nutserigaangatta issuaaffivut isorinniffigisassavagut. Nutserisoq allaaserisanut pitsaavoq, qaffasissunullu allatanullu aalajangersimasunut tunngatillugu suli paasissutissat amigarput, Laila Hedegaard Pedersen oqaluttuarpoq.

Ilisimatusarfik ukiut tamaasa nutserisualunnik oqalutsinillu ilinniartitsisarpoq. Ilinniartut ilinniakkaminnik naammassinninnerminni amerlanertigut suliffissaqareertarput, Laila Hedegaard Pedersen oqaluttarpoq.

- Ilinniartuutivut sivisuumik suliffissarsiorneq ajorput, sulilu ilinniakkaminnik naammassinninngitsut arlaanni aalajangersimasumik atorfinitsinneqareertarput. Tamatuma Kalaallit Nunaanni oqalutsit nutserisullu annertuumik pisariaqartinneqarnerat ersersippaa.

Tassanilu AI-mik nutsikkat iluaqutaalluarsinnaapput, taakkumi piffissap sivikitsup iluani annertunerusumik naammassinnissinnaanermik periarfissiipput.

- Nutsikkanik eqqaamasat paasissutissanillu toqqorsiviit ukiorpassuarni atorneqarput, ilaatigut namminersorlutik oqartussani. Tamatuma suliassaqarfimmi sulianik angummanniapiloorfiusutut takusanni naammassisinnaasat annertusinerat kinguneraa. Sakkut nutaat AI-tut ittut pitsaassutsimik naammassinnissinnaassutsimillu qaffassaasinnaapput, Laila Hedegaard Pedersen oqarpoq.

Immikkoortumi pisortaq naapertorlugu sakkut qanoq atorneqarnerat, eqqortumillu atorneqarnerat aallussassaavoq.

Tamatigut manna isumaliutigiuarneqartussaavoq: Qanoq innerani pitsaava? Qanoq innerani pitsaanngila? Ajutoorfiit oqaatsillu ineriartorneri isiginiarneqartussaapput