Sisak uterpoq – tamatumuuna maskiinap avataaniilluni

Nuummi Qinngorpumi Aleqa Hammondip qimmiatalu Adaneep angerlarsimaffianiippugut. 

Angerlarsimaffiata silataaniipput Alaskap orpigai takisoorujussuit, Nuup ulloq taanna siallerluni anoraasuartarnerani erfalasut.

- Nunarput 2009-mi juunip 21-ani namminersulermat orpiit taakkua naatsuararsuit ikkunnikuuakka. Maanna takisoorujussuanngornikuupput, Aleqap orpikkat silatiminiittut pillugit taama nassuiaavoq.

Pisuttuaatigaluta oqaloqatigiinnissaraluarput Nuup silarlunnerata pisinnaatinngilaa. Nunatsinniikkaannili naleqqussartuartariaqarpoq. 

Taarsiullugu angerlarsimaffiani oqaloqatigaarput. Ullorlu taanna naapikkatsinni Aleqa Siumumi ulluni marlunni siulittaasooreersimavoq.

- Eqqissisimavunga, aamma taanna sioqqullugu eqqissisimavunga. Soorunami ulloq taanna qinersivissanngormat pissangalaarpunga, Aleqa oqarpoq.

Aleqa Hammondip oqaloqatigineqarnera tamakkiisoq podcastimi uani tusarnaaruk. Politikkimi takorluugai, USA-p Danmarkillu qanoq isumaqarfiginerai ilaatigut tassani tikinneqarput.

Ullut marluk matuma siorna Nuummi Hotel Hans Egedep ataatsimiittarfiani qeqarpoq. Siulittaasussatullu sassarami oqaaseqarnini aallarnerlugu Siumukkormioqatini saallugit utoqqatserluni.

- Siumukkormiunuinnaanngilaq. Kikkunnut tamanuuvoq, nunaqqatikka aamma uanga asagakkit. Ingerlariaqqinniassaguttalu utoqqatseqatigiittarneq inissaminiippoq.

Utoqqatsernerani tunngaviusut kingusinnerusukkut tikissavagut.

Anaanaaruttoq

Nunarput ukiuni kingullerni, ingammillu ukiup affaani kingullermi nunanit tamalaanit ukkatarineqaqaaq. 

Taama pisoqarnerani Aleqa politikkimut uternissamut itinngugaluttuinnarpoq, Inatsisartunullu qineqqusaartoqartussanngormat kaammattorneqartarsimagaluarluni.

- Inatsisartunut qinersisoqannginnerani amerlasuut aamma kaammattorpaannga.

Inatsisartunulli marsip aqqarnani qinersinermi sassanngilaq. Anaanani ukiup ataatsip matuma siorna toqusoq pillugu aliasunnini inissaqarteqqaarumagamiuk.

- Inuttut uanga nammineq piffissaqarfigiumagakku piffissaq taanna uanga inuttut aliasunnera, taavalu aamma maqaasinera. Aaqqitassarpassuaqartarami taamaattoqarsimanerani. Piffissaq taanna atorusussimavara imminut isumagilaarlunga, Aleqa oqarpoq.

Maannali aliasunnini inissaqartereerlugu uteqqinnissani piffissanngorsoraa.

- Sanngisuunngoqqippunga. Anaanama oqartarneratuut: “Sisaavunga”.

Maskiinap avataaniippoq

Politikkip iluanut uteqqinnissaminut kingusinnerusukkut periarfissaqaleqqippoq. Siumup immikkut ittumik ataatsimeersuarnissaata qanilliartornerani siulittaasunngoqqinnissaanik kaammattuisut amerliartuinnarsimasut tusaanngitsuusaarsinnaanagit oqaluttuarpoq.

- Taamannak tunuliaquttat amerlarpalutsigisut tusaanngitsuusaarneqarsinnaanngillat, aammalu eqqarsaatersuutigisartakkannut piffissaq manna naapertuuppoq, Aleqa taama oqarpoq.

Aleqa Hammond 59-inik maanna ukioqartoq, Siumumi siulittaasutut nutaajoqqajanngilaq. Ukiut 16-it matuma siorna, tassa 2009-mi partiimi siuttunngoqqaarpoq. 2013-imilu Naalakkersuisunut siulittaasunngorluni. 

Ukioq ataaseq qaangiutiinnartoq nunatta karsianit namminerminut atugassanik 106.000 koruunit nalinginut atuisarsimasoq paasineqarmat nunatta iluani aalassannersuaqarpoq, kingorna tunuassutigisaanik. 

Siulittaasutullu maanna sassaqqippoq, tamatumuuna maskiinap avataaniilluni. Qinersinermi 23-nik taaguunneqarpoq, unammillertaa Vivian Motzfeldt 19-inik taaguunneqartoq

- Partii aveqqanngilaq. Siulittaasussatunuku sassartut marluk piukkunnangaarmata tamarmik taaguulluarneqartut, illuatungaa uangaluunniit tamatta piukkunneqarsuaarluta sassarternitsinni. Uanga ersiutitut takuara, aamma aveqqanngilagut. Ataatsimoorpugut.

Siumup oqaluttuarisaanerani siullermeerluni arnaannarnik siulittaasunngorniuuttoqarpoq. Oqaluttuarisaanermulli ilannguttoq alla tassaavoq Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortaanngitsumik Siumup siulittaasoqalernera. 

Siulittaasunngortoq maskinap maanna avataaniippoq. Inatsisartullu gruppiat siulittaasorlu allorissaaqatigiinngippata partiip politikkikkut siunnerfiisa nalunarsineranik kinguneqarataannaalluni.

Siulittaasunngortoq maskinap iluanut isersinnaavoq, partiip naalakkersuisoqatigiinni ilaasortaatitaata ataasiusup issiavianut ingikkuni. Issiavimmi tassani maanna issiavoq Nunanut Allanut Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt. Issiavilli taanna piniarsariniarnagu Aleqap oqaatigaa.

- Naalakkersuisoqatigiinni inissisimaffipput inissisimavoq, siulittaasunngorama imaanngilaq suna tamarmi allanngortinneqalissasoq. Taamaattoqanngilaq.

Kaagiliortarpoq oqqanilu iluaqutigalugu

Aleqap angerlarsimaffianut iseraanni iggaverujussua arajutsinngitsuugassaanngilaq. Inuttaatalu politikkimi ukiuni arfinilinni takussaannginnermini atorluartarsimavaa.

- Pinnguartarama iggavimmi, pinnguartarama nerisassiornermi.

Politikkeriunnginnerminilu namminersortuugami kaagiliuussisarsimavoq.

- Ukiut taakkua arfinillit ingerlaneranni kaagit qassit qalakkaluarnerpakka. Qeqartoortussat, katittussat allallu qassit kaagiliuuttaraluarnerpakka. Piffissaqartillunga akuersaartarama sanaassisinnaanissannut.

Allamilli aamma inuuniuteqarsimavoq. Arlariinnik oqaaseqarnini iluaqutigalugu nunatta ukkatarineqaleruttornerani ataatsimiinnerit amerliartuinnarput, taakkunanilu oqaluttaasarsimavoq qaaqquneqartillunilu oqalugiartarluni.

- Tassanilu oqara atorluarneqartorujussuuvoq aamma piumaneqartorujussuuvoq qujanartumik. Atugarissaartitaavunga taanna toqqammavigalugu.

Kiffaanngissuseqarlunilu namminersortuunini kingumut qiviaruniuk nuannersuinnarmik eqqaamavaa.

- Inuunera nuanneq!, Aleqa qiimmattarluni taama oqarpoq.

“Allamik oqaloqatigiissuteqarsinnaavugut!”

Aleqalli politikkimit tunuarnera qiviaraanni nuannersuinnaanngilaq. 

2014-imi pisortat aningaasaataannik atuisarsimanera tamanit ilisimaneqalermat akerliussutsimik takutitsinersuaqarpoq, allaat inuttaata taamani oqarneratut toqutaassanerluni aarleriffigileraluagaanik politikkimillu tunuarneranik kinguneqartumik. 

Taamaakkaluartoq politikkimut uternissaminut avaarsimanngilaq.

- Upissunneqarnissaq imaannaanngitsoq aqqusaagassaavoq. Tamanna saperaanni sassartertoqassanngilaq. Kisiannili tamakkua aqqusaalissagaanni sungiusimanagulu ilikkagassaavoq sukkasuumik.

Innuttaasut politikerillu, aamma Siumumeersut kimigiisereersullu Aleqa Naalakkersuisut siulittaasuattut Siumullu siulittaasuatut 2014-imi tunuarpoq. Politikkimulli uteqqipiloorpoq. 

2015-imi Siumut suli tunuliaqutaralugu Folketingimut qineqqusaarpoq qinigaallunilu. Folketingimili akiliutini atornerluttarsimagaa 2016-imi paasineqarpoq, tassanilu Siumumit anisitaavoq, 2021-mili Erik Jensenip, taamani siulittaasuusup ilaasortanngorteqqippaa. 

Akileraartartut aningaasaataannik atornerluisarsimanini oqaloqatigiinnitsinni tikikkatsigu politikkip oqaloqatigiissutigineranit tunuarsimaaneruvoq. Siulittaasussatullu qineqqusaarami utoqqatsernini sumik tunngaveqarnersoq oqaatigaa.

- Naluneqanngitsutut ukiut arlerlugit inuttarsiorfigineqarlunga oqitsuinnarmik atugaqartitaanngilanga. Taama oqarama periarfissippaatigut ingerlariaqqinnissannut.

Suulli utoqqatsissutigerpiarnerlugit assersuuteqarusunngilaq.

- Taasariaqanngillat. Inuit nalunngilaat, Aleqa oqarpoq.

Arlaatigummi akisussaaqataanngilatit, uku soorlu iliuuserisarsimasatit eqqartorneqartillugit?

- Taanna immaqa ilissi tusagassiortut ilussinni eqqartorsinnaavarsi. Tamassuma oqaluuserineqareernera naammassereersorivara. Allamik oqaloqatigiissuteqarsinnaavugut!

Nunatsinni siuttunngoqqissinnaava?

Aleqap kaagiliorneq iggavimmilu suliaqarnerup qanoq piffissaqarfigitigissaneraa piffissami tulliuttumi paasinarsissaaq. Siumut aatsaat taama ajornartorsiortigisoq kinguariarsimatigisorlu siulersortussanngorpaa. 

Immikkoortortaqarfiit tusaaneqarnerulissasut ataatsimeersuarnermi eqqartorneqangaatsiartoq ukkatarissallugu piareersimavoq.

- Qinersiviup tullissaanimut piareersarnissamut piffissaq torraavoq. Torrallataavoq. Aammalu isumaqarpunga qilanaaginnarluta sulinissaq aallartissinnaagipput.

Maanaannaq qinersisoqanngippat Inatsisartunut qinersineq tulleq 2029-mi pissaaq.

Naalakkersuisunut siulittaasunngoqqissinnaavit?

- Tamanna akissut inuiaqatigiinniippoq. Qinersisartut nunaqqatitta aalajangigassarivaat kina siuttorerusunnerlugu.

Namminerlu tassunga peqqissinnaanini qanoq piareersimaffigitiginerlugu aperineqarami qularani oqaatigaa.

- Sassarteraanni piareersimasuaannartussaapput kikkulluunniit, Aleqa oqarpoq.