Tilioq aamma NIIK siunnersuummut sakkortuumik akerlilersuipput

Tilioq aamma Nunatsinni Inuit Innarluutillit Kattuffiat (NIIK) annikigisassaanngitsumik aalassaqqapput FN-ip inuit innarluutillit pisinnaatitaaffiinik qaangiataaraluni inatsisissatut siunnersuummi taamak pingaaruteqartigisumi pisoqarsimammat.

- Ajuusaarnaraluarpoq oqaatigissallugu, taamaattorli inunnik FN-ip inuit innarluutillit pisinnaatitaaffiinik ilisimasaqanngitsunik imaluunniit ilisimasaqaqqartunik Naalakkersuisut siunnersorneqarsimammata.

- Tamanna erserpoq inatsisissatut siunnersuummi kukkunerit amigaataasullu amerlalluinnarnerisigut, minnerunngitsumillu inatsisissatut siunnersuutaannaalluunniit misigisimalersitsinera, namminersorlutik oqartussat kommunillu sapinngisamik piumasaqaatit malillugit innarluutillit sullissinissaat pinngitsoortinniarsarigaat, innarluutillit inuttut ataasiakkaatut pisariaqartitaat aallaavigineqarani, sukkaannaq assigiimmik sullinneqartarnissaannik aqqutissiuussiniartoqartutut isikkoqarmat, tamannalu nunamut FN-ip nunarsuaq tamakkerlugu inuit innarluutillit pisinnaatitaaffiinik akuersisimasup iliuuserisinnaanngikaa, inuit innarluutillit oqaaseqartartuat Anja Hynne Nielsen Sermitsiamut taamak oqarpoq.

Inuit innarluutillit oqaaseqartartuata oqaaseqaatai inatsisissatut siunnersuummut nutaamut tunngapput, innarluutilinnut tapersiinissamik inatsisissatut siunnersuut. Tusarniaanermi nassuiaataasut naapertorlugit siunnersuutip siunertaraa 'innarluutilinnut pisinnaatitaaffiit amerlanerusut tunniunneqarnissaat kiisalu innarluutilinnut inuit pisinnaatitaaffiisa tamakkiisumik atorluarneqarnissaat qulakkeerniarlugit.'

Ajorseriaatit pitsanngoriaatinit amerlanerusut

Kisianni Anja Hynne Nielsen erseqqissaavoq, Tiliup tungaanit innersuussutigineqartoq siunnersuut itigartinneqassasoq aamma nutaamik, ilisimasalinnit qulaajaanertalimmik ingerlanneqassasoq siunnersuusiortoqassasoq.

Inuit innarluutillit oqaaseqartartuata innersuussutigaa Tiliup nalilersuinera tunngavigalugu, ersersinneqartoq inuit innarluutillit amerlasuut sumiginnagaasartut aamma pisinnaatitaaffiitigut illersorneqarnerat annikitsuinnaasoq.

- Inatsisissatut siunnersuut nukippassuit aningaasarpassuillu atorlugit suliarineqarnerata nalaani, aamma inatsimmut maannakkut atuuttumut sanilliullugu ajorseriaateqartussaasumik suliarinninnerup nalaani, inuit nunatsinni sumiiffinni assigiinngitsuni najugaqartut, ikiorserneqarnissamik pisariaqartitsivissortut, ilungersoraluarnerminnik tusaaneqanngillat. Tamanna pineqartunut annertuumik kingunerlutsitsitsisarpoq.

Hynne Nielsen pingasunik assersuuteqarluni tunngavilersuivoq:

- Inatsisissatut siunnersuut innarluutilinnik sullissisarnermi ajornartorsiuteqartoqarneranik, uanga innarluutilllit sinnerlugit oqaaseqartartutut aammalu innuttaasut marluk peqatigalugit PKG-mi (politikkikkut ataqatigiissaarisoqatigiit, aaqq.) ataatsimiinnermi Ilulissani februaarimi. Inatsisissatut siunnersuut suliassanik suliarinninnermik ajornannginnerulersitsissanngilaq, pisinnaatitaaffiillu pitsaanerusumik qulakkeerissanngilaq. Paarlattuanilli pisoqassaaq.

- Inatsisissatut siunnersuut innuttaasunut innarluutilinnut pitsanngorsaataasinnaasunik amigaateqarpallaarpoq. Paarlattuanilli - pissutsinik ajornerulersitsissaaq. Assersuutigalugu Tilioq-imit amigaatigineqartut ilaat tassaavoq: Inuit pisinnaatitaaffiinik tunngaveqartumik suliaqarnermut pitsaanerpaamillu periuseqarnissamik innersuussutigininnissaq, Kalaallit Nunaat Inunnut Innarluutilinnut Inuttut Ikiorsiissutinik (BPA) atuutilersitsissasoq. Piaartumik iliuuseqarneq aqqutigalugu aamma periarfissat  pitsanngorsarneqarnissaannut periarfissiinissaq, soorlu angerlarsimaffimmi sungiusarneq imaluunniit assingusumik attaveqaqatigiinnermik aaqqissuussinerit, kiisalu suliffeqarfinnut ikaarsaariarnermut periarfissat.

- Pitsanngorsaataasumik iliuuseqartoqarnissaa naatsorsuutigisimagaluarpara - siunissamut isigisumik inatsisiliortoqarneratigut, tassani assersuutigalugu sanaartornermi tamanut naleqqussakkanik aaqqiissuteqartarneq, ilaatitsineq peqataatitsinerlu, taakkuuppummi inuit innarluutillit pisinnaatitaaffiinik isumaqatigiissummi qitiusumik inissisimatinneqartut. Naalagaaffiit Peqatigiit Innarluutillit Pisinnaatitaaffiinik Isumaqatigiissutaat kalaallit inatsisaannut ilanngunneqarpat, taanna inatsisiliornernut, aalajangiinernut aamma nalilersuinernut tunngaviliisussaavoq. Taamaalilluni aamma naammagittaalliuteqarfissat taassumunnga tunngasunik aalajangiisinnaalissapput.

Innarluutillit pinngitsaalillugit sumiiffimminniit nuutsinneqarsinnaalissapput

NIIK (Innarluutilinnut Kattuffik) aamma sakkortuumik naammagittaalliuuteqarpoq, inuiaqatigiit innarluutilinnik qanoq isumaginninniarnerat pillugu. Kattuffiup tungaanit immikkut maluginiarneqarpoq, inatsisitigut tunngavissinneqarniarmat innarluutilinnik ilaqutaannit qanimullu avatangiiserisaannit nuutsitsisinnaalernissaat:

- NIIK-imiit maluginiarnarpoq, illoqarfigisamiit/nunaqarfigisamiit allamut nuutsitsilluni inarluutilinnik piumassuserinngisaannik qanigisaasalu piumassuserinngisaannik inissiigallartarnissaq aqqutissiuunniarneqartoq. Tamanna siusinnerusukkut inatsisitigut tunngavissinneqarsimanngilaq.

- Taamaattumik NIIK isumaqarpoq, inatsisissatut siunnersuut innarluutilinnut inuit pisinnaatitaaffiinut annertuumik innarliisussaasoq. Pingaartumik immikkut ittumik meeqqanut innarluutilinnut tunngatillugu pitsaanngitsumik eqquisoqassaaq, inuit pisinnaatitaaffiinik assigiinngitsunik unioqqutitsinerit ersarissumik aqqutissiuunniarneqarmata. Meeqqat aamma angajoqqaarsiaqarnissaminnut pisinnaatitaaffeqarput! Innarluutilinnut inuit pisinnaatitaaffiisa killilersorneqarnerat NIIK-mit akuersaarneqanngilaq, kattuffiup siulittaasua, Viggo Johansen tusarniaanermi akissumminni erseqqissaavoq.

Meeqqanut inuusuttunullu Naalakkersuisoq, tusarniaanermik pineqartumik nassiussisuusoq oqaaseqartinniarlugu Sermitsiamit sulissutigaarput.