Nunanit allanit Kalaallit Nunaannut aningaasaliinerit aasap ingerlanerani
misigissutsinik sakkortusisitsisarput, ingammik qallunaat angalatitsiviisa
Topasip Albatrosillu nunaqavissut nunagisamik asanninnerat malugilluarpaat.
Ilulissani umiarsualivimmi pissutsit naggataatigut ima sukannertigilerput
Naalakkersuisut siulittaasuat Naaja H. Nathanielsen »siorasaarinermik
peqquserluttuliornermillu« peqqusiunnaarluni.
Nunanit allanit Kalaallit Nunaannut aningaasaliinerit aasap ingerlanerani
misigissutsinik sakkortusisitsisarput, ingammik qallunaat angalatitsiviisa
Topasip Albatrosillu nunaqavissut nunagisamik asanninnerat malugilluarpaat.
Ilulissani umiarsualivimmi pissutsit naggataatigut ima sukannertigilerput
Naalakkersuisut siulittaasuat Naaja H. Nathanielsen »siorasaarinermik
peqquserluttuliornermillu« peqqusiunnaarluni.
Nunanit allanit
aningaasaleeqataanissaq nunaqavissullu peqataanissaat eqqartorneqaraangat politikeritta
akornanni aamma sukannersumik
oqaluttoqarsinnaavoq. Ingammik takornariaqarnermi, aalisarnermi
aatsitassarsiornermilu.
Oqallinnerli pingaaruteqarlunilu aalajangiisuussaaq. Aningaasaqarneq
piujuartitsisoq kikkunnit tamanit ujartorneqartoq inuiaqatigiinni sammisassanik
annertusaaginnanngilaq, aammattaarli nunap innuttaasuinut iluaqutaasumik
iliuuseqarfiusariarqarpoq, Kalaallit Nunaanni Aningaasaqarnikkut
Siunnersuisooqatigiit siulittaasuat Torben M. Andersen Sermitsiamut oqarpoq.
Takornariaqarnermut, aalisarnermut aatsitassanullu tunngasut pillugit
inatsisissanik Inatsisartuni akuersissuteqartoqaqqammerpoq. Tamakku tamarmik innuttaasunik
nalunaarsuisarnermut, akileraartarnermut inuiaqatigiinnullu atalluinnarnissamut
sukannersumik piumasaqaatitaqarput.
Ilaasa inatsisit nunanit allanit aningaasaliisoqarnissaanut ajoqutaasutut
isigaat; allat Kalaallit Nunaata pisuussutaannik pinngortitameersunik
tunniussuinertut isigaat.
Annaasat pissarisallu annertuut
Inuussutissarsiornermut aningaasaliinerit pillugit oqallinnermi kalaallit
aningaasaataat nunanit allanit aningaasanut sanilliullugu
pingaaruteqarnerarneqartarput. Nunaqavissut aningaasalersuisartut soorlu
Grønlandsbanken aamma Bankivik, inuussutissarsiornermik ineriartortitsinermut
ingerlatseqatigiiffik Nalik Ventures soraarnerussutisiaqarnermullu katersivik
Sisa, aatsitassarsiorfinni ataasiakkaani aalajangiisuusinnaapput, taakkuali
arlaannaalluunniit piiaanissamut pilersaarutini aalajangersimasuni aningaasaqarnikkut
aalajangiisuusinnaanngillat.
Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit soraarnerussutisiassanut
aningaasaateqarfik eqqaavaat, ilaasortamilli aningaasaataannik aqutsisutut
nunanit allanit aningaasaliisartut assigalugit nalorninartut iluanaarutissallu
naatsorsuutigineqarsinnaasut oqimaaqatigiissaartariaqarpaat.
Soraarnerussutisiaqalernissamut aningaasaateqarfik Sisa Danmarkimi nunanilu
allani piginneqatigissutinut aningaasaliisarpoq, nunatsinnili suliffeqarfinnut
ukununnga annikinnerusumik aningaasaliisarluni: Usisaat ApS, EMJ-Atcon
Greenland A/S, Avani Homes ApS, KS Glas ApS aamma South Greenland Boat Charter
44 kiisalu aatsitassarsioqatigiiffiit pingasut Bluejay Mining plc (aatsitassaq
ilmeniti Moriusamiittoq), Amaroq Minerals (Nalunami kuulti) aamma Greenland
Anorthosite Mining ApS (aatsitassaq anorthositi Kangerlussuarmiittoq).
– Kalaallit Nunaanni aningaasaliinerit ataatsimut isigalugit 2024-mi
naammaginartumik angusaqarfiunngillat, kisiannili aningaasaliinerit
ataasiakkaat qanoq ingerlasimanerat assigiinngitsorujussuuvoq. Ilaat
annaasaqaataangaatsiarput, allalli iluanaarfiungaatsiarsimallutik, Sisa
ukiumoortumik nalunaarusiamini kingullermi ilisimatitsivoq; kikkulli
annaasaqarnersut kikkullu iluanaaruteqarnersut oqaatiginngilaa.
kurt@sermitsiaq.gl
Kalaallit Nunaanni Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit ukiup affaanut
nalunaarusiaminni aatsitassarsiorneq sammivaat.
Aatsitassarsiorfiit annertuut nunanit allanit peqataaffigineqanngippata
piviusorsiornerunngilaq, taakkumi ilisimasatik, paasisimasatik
misilittakkatillu kisiisa pinnagit aammali aningaasaatitik nunanit allaneersut
nunatsinnut nassarlugit takkuttarput, Toben M. Andersen erseqqissaavoq.
Aningaasat, aningaasarpassuit ajornartorsiutaasut
Ukiut 49-ngajaat matuma siorna franskit umiarsuaata qillerisup »Pelican«-ip
Kalaallit Nunaata imartaani uuliasiorneq gassisiornerlu aallartippai. Ukiut
50-it qaangiuttut aatsitassarsiorneq suli annikippoq – aatsitassarsiorfik
ataasiinnaq suli ingerlavoq: Ingerlatseqatigiiffik Lumina Sustainable Materials
A/S Kangerlussuup mittarfianit kujammut kitaanut 60 kilometerisut
ungasitsigisumi Naajani anorthositimik piiaasarpoq.
Ajornartorsiut tassaavoq
aningaasat, aningaasarpassuit.
Naalakkersuisut aatsitassarsiornissamut suliniutinut annertuunut arlalinnut
piiaanissamut akuersissutinik tunniussisimapput, ingerlatseqatigiiffiilli
pisariaqartunik aningaasaliissuteqarsinnaasimanngillat. Tamannalu piffissami
nunatsinni nunap iluani pisuussutinik, minnerunngitsumik mingutsitsinngitsumik
allanngortitsinissamut atortussanik aatsitassanik pingaarutilinnik,
politikkikkut soqutiginningaarfiusumi maluginiarnartuuvoq. Guutili Kalaallit
Nunaannik pinngortitsigami uumisaarisimavoq. Nunanit allanit piumaneqartunik
aatsitassarpassuaqarpugut, amerlanertigulli akuitsuullutillu
pissarsiariuminaattarput. Ingerlatseqatigiiffippassuit iluatsitsiniarlutik
ukiut 50-it kingulliit ingerlaneranni misiliisarput. Naalakkersuisut
aatsitassanik misissueqqaarnissamut ujaasinissamullu akuersissutinik 96-inik
ullumikkut tunniussisimapput, aatsitassarsiorfilli ataasiinnaq
ingerlanneqarpoq.
Nunanit allanit aningaasaliissutit pillugit oqallinneq ajornakusoortoq, pisariaqartorli Torben M. Andersenip oqaatigaa
Assi: Oscar Scott Carl
Tamannalu suliffeqarfinnut
kalaallillu nunanit allaneersut aningaasaliissuteqartarnissaannut
isiginnittaasiannut unammillernartuuvoq, tassami nalorninartoqarneq annertooq
aningaasaliisunullu isertitaqarluarnissamik piumasaqaatit imminnut
ataqatigiilluinnarput.
– Aatsitassarsiornermi erniaqartarnermut akitsuut, aamma royaltymik
taaneqartartoq, pingaaruteqarluinnarpoq, soorunamilu Kalaallit Nunaata
aatsitassanik piiaanermi isertitaanut ilaasariaqarluni. Politikkerilli
inuiaqatigiillu royalty kisiat isiginiarnagu mianersortariaqarput, tassami
aatsitassarsiornermik suliniutip nunaqavissunik tuniniaasunik
suliffissaqartitsilernera inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut
iluaqutaasorujussuussaaq, Torben M. Andersen oqarpoq.
Aaqqissuusseqqinnermut ingerlaqqinneq
Aatsitassarsiornerup inuiaqatigiinnut iluaqutaaneranut akornutaanerpaasut
tassaapput suliffissaqartitsiniarnermi unammillernartut.
Aatsitassarsiorfiup
misissuineraniit piiaanerup tungaanut ukiut arlallit ingerlasarput. Tamanna
ajortuuvoq, aatsitassarsiorfiummi piiaaffimmut akiliutaasa nunap karsianut
tunniunneqartarnerat ukiorpassuarnik sivisussuseqartarmat. Pitsaasuuvoq
aaqqissuusseqqinnissamut pisarialimmut piffissaqarluarfiusarami.
– Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsinermi ajornartorsiutit
aaqqissorneqartariaqarput, taamaalillutik inuit amerlanerusut
aatsitassarsiornermik suliaqarfinni nutaani suliffeqalersinnaapput, Toren M.
Andersen oqarpoq.
Aningaasaqarnermut
Siunnersuisoqatigiit unammillernartut pingasut tikkuarpaat: Ilinniarnerup
appasippallaarnera, siammarsimasumik najugaqartoqarnera sulinissamullu
kajumississusikippallaarneq.
– Oqallinnerit
tusarnaaraanni aatsitassarsiorfimmik pilersitsisoqarpat ajornartorsiutit
tamarmik aaqqinneqassasut ilaannikkut misigisoqartarpoq. Taamaassagaluarami.
Naagga, aatsitassarsiorneq ingerlallualissappat Naalakkersuisut Inatsisartullu
pisariaqartunik aaqqissuusseqqittariaqarput. Nunanit allanit
aningaasaliissuteqarnissaq kisiat pinnagu nunaqavissunik aatsitassarsiornermi
piginnaasaqartunik sulisussarsiusariaqarpugut, Torben M. Andersen oqarpoq.
