Arnaq inuusuttoq malussarissoq

Inuttut 3.000-iniit amerlanerusunik qinerneqarluni 22-nik ukioqarluni Folketingimut ilaasortanngorpoq. Folketingip inersuaani Christiansborgimiittumi naalagaaffeqatigiinneq pillugu oqallinnermi kalaallisuinnaq oqalukkumanini pillugu oqallitsitsingaatsiarpoq. Ukiut qulit matuma siorna Miss Danmarkimi pinnerneqqusaannermi tamanit soqutigineqarpoq. Inatsisartunut ukioq manna qinersinermi qinerneqarnerpaat pingajoraat.

Aki-Matilda Høegh-Dam sorpassuit pillugit eqqartorneqarsinnaavoq. Arnalli kalaallip qaamasunik nujallip, oqallorissup avaqqutiinnarneqarsinnaanngitsullu suna tunuliaqutaraa?

Meeqqerivimmiinneraniit aallarteriarta.

- Quiartorsinnaavunga? Aki-Matildap tallimanik ukiullip Sisimiuni paaqqinnittarfiit ilaanni meeqqerisoq aperaa.

Apeqqutaa anguniagaqarneranut allamut saasaarutaasoq meeqqerisup naluaa. QImaaniarpoq.

Aki-Matilda quiartornani kavaajani aariarlugu, ateriarlugu silammut anivoq. Aanani qanittumi najugalik ornippaa. Aanani asasani. Siornatigut arlaleriarluni taamaaliortarsimavoq. Meeqqerivimmiit qimaalluni. Angajoqqaavisa meeqqerivigisani nuannarinngikkaa ilimagalugu meeqqerivimmut allamut nuutinnikuusimagaluarpaat. Taamaanngilarli. Aki-Matildap meerarpassuit allat nilliasut akornaniinnani aanani ilagerusunneruaa.

- Meeraagallaramali piumasara perusullugu iliuuseqartartuusimagunarpunga, Aki-Matilda Høegh-Dam AG-p Nuummi inigisaani naapimmagu oqarpoq.

Aki-Matilda Tilia Ditte Høegh-Dam ukiut 29-it matuma siorna – 1996-imi – oktobarip 17-iani inunngorpoq. Bitten Høegh-Dam, Sisimiuneersoq, anaanagalugulu Kim Høegh, Narsarmioq, ataatagaa.

- Peroriartorninni angajoqqaama piumasaqarfigikulasarpaannga. Immaqa allanut sakkortuginarsinnaavoq, Sisimiormiuuginnartulli uanga oqaannartarpunga, illarpoq.

Aki-Matilda qatanngutigiinni tallimaasuni nukarlersaavoq. Nammineq oqarnermisuut ilimasugunnaarfimmi nukarliliaavoq.

- Angajoqqaamma najulernerminniit qitornatuaraannga. Ataataga pingasunik qitornaqartoq anaanagalu aamma pingasunik qitornaqartoq illarnartunngortilaartarpara. Katilluta tallimaavugut, illarpoq.

Aki-Miramik ateqartussaasimagaluarpoq. Angajoqqaavi meerartaarpata aappaluttunik qaamasunilluunniit nujaqassasoq ilimagineqarsimavoq.

- Aappaluttunik nujaqassaguma Aki-Matildamik ateqassasunga qaamasunillu nujaqaruma Aki-Miramik ateqassasunga angajoqqaakka oqarsimapput. Taava inunngorama nujanni aattaqarsimagunarmat aappaluttunik nujaqarsorisimavaannga, Aki-Matilda Høegh-Dam oqaluttuarpoq.

Nooqattaartoq

Aki-Matilda Høegh-Dam Nuummi, Sisimiuni, Upernavimmi Qaqortumilu peroriartorpoq. Angajoqqaani namminersortuummata ilaqutariit nooqattaartarput.

Meeraalluni tamanna nuannarisimanngilaa.

- Namminersortuugami nooqattaarnerarlutik oqartarput, inersimasunngorumalu namminersortuunngisaannassallunga akillugit eqqaamavara. Tamannali nalimmassallaqqissuuninnik kinguneqarpoq, ullumikkullu nuannaraara, oqarpoq.

Eqqaamasani siulliit Sisimiuni aanaminiippoq, meeraallunimi aanaminiingaatsiartarsimavoq. Aki-Matildap anaanami saniatigut anaanamisut taasarpaa.

- Eqqaamaqqissaarpara aanama illuani aappaluttumiillunga majuartarfikkut sivingasupilussuakkut ammukarniarsaralunga. Taamanikkut suli pisussinnaanngilanga, eqqaamavaralu nangiarlunga, kisianni ammukassallunga aalajangiusimallugu, Aki-Matilda Høegh-Dam eqqaamasalersaarpoq.

Atuarfik Samuel Kleinschmidtimi Nuummiittumi meeqqat atarfianni atualerpoq. Ilinniartitsisut klassimi nukappiaqqat naalanngitsut akornannut inissittarpaat. Aki-Matildap kisimiilluni tusarnaartilersinnaasaramigit tassunga inissinneqartarsimalluni kingusinnerusukkut paasivaa.

Aki-Matilda peroruni timmisartumi saqisunngorusuppoq, tassami kusanartunik atisaqarlutik saaffiginnittarfimmi timmisartornissamut billetsinik tigooraagaangamik ”kakkappasittartut” takusarsimavai.

10.klasse qarsutiinnaraa

Aki-Matilda 14-inik ukioqarluni Sisimiuni ilinniarnertuunngorniarfiup pisortaata allaffiata utaqqisarfiani utaqqivoq. Akunnerpaaluit tassani utaqqisimavoq. Meeqqat atuarfianni 10. klasse ingerlannagu ilinniarnertuunngorniarfimmi aallartinnissaminut pisortaq akuersisissallugu aalajangiusimaqqissaarpoq.

- Suliassanik ilinniarnertuunngornianut naleqqussakkanik suliaqartareerunimi sooq ilinniarnertuunngorniarfimmi aallartissinnaanngila? eqqarsarpoq.

Sisimiuni ilinniarnertuunngorniarfimmi sapaatip akunnera ataaseq misiliisussanngortinneqarpoq. Ajunngilaq.

- Meeqqat atuarfianni sapaatip akunnera ataaseq 10. klassiuvunga, taava ilinniarnertuunngorniarpunga. Klassitsinni nukarlersaavunga, oqaluttuarpoq.

Piffissami tassani NAKUUSA-mut, UNICEF-ip Naalakkersuisullu suleqatigiiffiannut, aamma ilannguppoq.

- Piffissami tassanittaaq Meeqqat Siunnersuisoqatigiivi pilersinneqarput, qinigassanngortittunullu quliusunut ilaavunga. Qinerneqarnerpaallunga eqqaamavara, Aki-Matilda Høegh-Dam oqaluttuarpoq.

Qineqqusaaqqaarnera.

Politikkikkut suliaqarneq pikkoriffigalugu nuannarilluinnarlugulu tassani paasivaa. Aki-Matilda Høegh-Dam 18-iliinissani tikillugu NAKUUSA-mi ilaasortaavoq.

Angajoqqaani Sisimiuniit nuummata ilinniartullu inaannik tunineqarsinnaannginnami ilinniarnertuunngorniarnermini ukioq kingulleq Nuummi ingerlappaa.

Nasartaarami 17-inik ukioqarpoq, ilinniarnertuunngortullu sinnerlugit oqalugiartuulluni. Ilinniarnertuunngorniarfiup pisortaata allat toqqarsimagaluarpai.

- Kisianni, aasiit, uteriillunga nammineq oqalugiarumavunga. Minutsi ataaseq oqalugiarnissannik periarfissinneqarpunga, illarpoq.

Aki-Matilda ilinniarnertuunngoreerami qallunaatut bachelorinngorniarfigiumallugu Syddansk Univertitetimi ilinniarniarluni Danmarkimut aallarpoq.

- Uannoortuunngilluinnarporli, taamaammat unitseriarlugu Nuummut uteqqippunga, oqaluttuarpoq.

Aki-Matilda taarsiullugu Siumut Inuusuttaanni allatsinut ingerlatsisunngorpoq. 

Politik uummateqarfigaara

Qaammatini qulingiluani Siumut Inuusuttaaneereerluni sorlaqarfini qimallugit Danmarkiliaqqippoq. Tamatumuuna naalagaaffiit pissusiinik ilisimatusarniarpoq. Aatsaat. Taanna naleqqunneruvoq.

- Politiki soqutigiuaannarnikuuara. Nassuiaruminaalaarpoq. Assersuutigalugu inuit ilaasa arsaanneq uummateqarfigersuaartarpaat, politiki uannut taamaappoq, oqarpoq.

Aki-Matilda naalagaaffiit pissusii pillugit ilinnialinngitsiarluni Miss Danmarkimi pinnerneqqusaannermut peqataaqquneqarpoq.

Pinnerneqqusaanneq nuannernerpaatut eqqaamasaqarfigerpasinngilaa. Misigissutsit killissamik qaangiisut qaffakaatikkai ersarippoq.

- Kingumut eqqarsaatigigaangakku eqqaamasanni nuannersuunngilaq, Aki-Matilda Høegh-Dam oqaluttuarpoq.

Issiavimminit nikilaarlunilu isikkua annuallappoq.

- Piffissami tassani aamma annilaangarujussuarneq misigeqqaarpara. Anerniluleriasaarpunga perusuersartarfimmullu toqqorlunga ataatannut sianerpunga, oqaluttuarpoq.

Qullipippoq.

- Malussarissuuvunga. Misigisalli taakku aamma naapertorlugit sunneruminaassivunga. Akisussaaffimmik tigusillunga ilunni nukissamik pilersitsillungalu ilinniutigaara, Aki-Matilda Høegh-Dam oqaluttuarpoq. 

Angutaatini katikkumagaa

- Politiki inuuneraara, Aki-Matilda Høegh-Dam sunngiffini pillugu aperineqarami akivoq.

Kisianni atuakkanik atuassalluni isiginnaagassiarlu ”Friends” isiginnaassallugu nuannaraa.

Friendsimi inuttaq sorleq ilinnut assingunerua?

- Ataasiinnaq taasinnaanngilara. Tassami Phoebetulli eqqumiitsigisinnaallungalu, Rachelitut atisanik pinnersaatinillu nuannarisaqartigisinnaallungalu ilaannikkut Monicatulli aalajangersimatigisinnaasarpunga, Aki-Matilda Høegh-Dam oqaluttuarpoq.

Kuno Fencker, aamma politikeriusoq, assammioqarfigaa. Aappariit ukiut qulingiluat najornikuupput.

- Qimattarlutalu uteqqittarpugut. Aappariittut allatuulli nuannersunik nuanniissinnaasunillu aqqusaagaqartarpugut, oqartoqartarneratuulli asanninneq ajugaajuaannarpoq, oqarpoq.

Naamineerluni Kuno katikkumanikuuaa. Allaasinnaanngilaq.

- Inuutillunga katinngisaannassallunga oqarfiginikuugaluarpara. Katinngisaannassasugulli oqartoq tusaagakku isumaluummerpunga, illarpoq.

Taamaammat Aki-Matildap Kuno Valentinap ulluani aliannaarsaarlutik nammineq igaaminik nereqatigiinnerminni katikkumavaa.

Ukioq sorleq?

- Uuh, eqqaamasariaqaraluarpara. Haha. Piffissami sivitsortumi assammioqarnikuuvugut. Eqqaamasakka naapertorlugit ukiut marluk matuma siorna assammiutaarpugut. Ukiorpassuarni assammioqarniarnata oqarnikuugaluarpugut, piffissarli sukkavallaarpoq! Aki-Matilda Høegh-Dam oqarpoq.