Katuami saqqummersitsisoq: Meeraalluni eqqumiitsuliortalerpoq

- Københavnimi sanaajullungalu Nuummi inunngorpunga, Ivalo Abelsen qungujulalluni oqarpoq, nangillunilu ataatavini annikitsuinnarmik attaveqatigisimallugu oqaatigaa. 

Arnaa, Hendrine Abelsen, Danmarkimut atuariartorsimavoq. Tassani Sven Egede Ottosen sivikitsumik sammisimavaa, taamaammat Ivalo Københavnimi sanaajullunilu 1971-imi Nuummi inunngorpoq.

Kalaallit Nunaannili illoqarfiit pingaarnersaat Ivalomut aqqaluaanullu Esbenimut peroriartorfiunngilaq, Ivalomi sisamat-tallimanik ukioqartoq meeqqat anaanartik ilinniakkaminik naammassinnerlaaq Qaqortumut nooqatigaat. Ilaquttaminnut. Tassani ajakkut, angakkut, illooqqakkut, ningiukkut ittukkullu najorpaat. Ivalollu ittuni (aatani, aaqq.) Louis Abelsen umiarsualiortutut ilinniarsimasoq ilagikkajuttarpaa. 

Inuusuttuulluni illooqqanilu Budi, ilinniarnertuunngorniaqatini, marluullutik tallimanngornikkut heliportiliartarput Narsamut billetsinik 80 koruuniinnalinnik iluatsitsisinnaanerlutik paasiniaallutik. ”Chance”-mik taaneqartarpoq, eqqumiitsuliortoq oqaluttuarpoq, nangillunilu 16-inik ukioqarluni Narsamiitsilluni Frank naapeqqaarsimallugu nassuiaavoq. Tassa taanna kingorna qitornaanut ataatanngortussaq. 

Ivalo Abelsen eqqumiitsuliornermik soqutigisaqartuaannarnikuuvoq. Aamma eqqumiitsuliat suusut nalugallaramigilli. Titartaallunilu qalipaasarpoq, meeqqallu atuarfiani atuartuunermini assassorneq toqqarnagu sananeq toqqartarpaa. 

- Eqqaamavara anaanaga ilisarnaaterpassuit atorlugit kukkukuumik titartakkamik angisoorsuarmik iikkami nivingasuuteqartoq. Taanna isiginnaartuaannarpara, Ivalo Abelsen oqaluttuarpoq.

Ivalop Qaqortumi ilinniarnertuunngorniarfimmi 1.G ingerlallugu fagimi nammineq qinikkamini formningimi eqqumiitsuliortoq Arnannguaq Høegh ilinniartitsisoraa. Tassani Arnannguaq Høegh Eqqumiitsuliornermut Ilinniarfimmi, ukiualuit kingorna Ivalop aamma ilinniarfigiligaani ilinniartitsisuuffigisaanilu, suli aqutsisunngunngilaq.

Ilinniarnertuunngorniartinnani AFS aqqutigalugu USA-mi ukioq ataaseq paarlaaqatigiinnikkut ilinniariarpoq. North Carolinami ilaqutariit najugaqarfigisai ”qaamasumik ameqarlutillu atuarfik qaamasunut amilinnoortuuvoq”. Nammineq aamma qaamasumik amilittut pineqarlunilu ukioq ataaseq USA-miinnermini amip qalipaataa pissutigalugu immikkut pineqartarneq paasisaqarfigalugulu race tunngavigalugu nikassaaneq suunersoq paasivaa. Aammali sooq inuit ilaat race tunngavigalugu nikassaasunngortarnersut paasisaqarfigaa.

- Sooq taamaattunngortarnersut paasisinnaavara. Taamatut perorsarneqartarput, nassuiaavoq.

Ilinniarnertuunngorniarneq atuarnermut atorneqarpoq, tassami Ivalop oqarneratuut ”ilinniartitsisup qitornaagaanni takkutinngitsoortoqarsinnaanngimmat” atuanngitsoorneq ajorpoq. Kisianni imaanngilaq Ivalo tunuarsimaartoq imaluunniit nipaatsuusoq. Festertitsinissamut sammisaqartitsinissamullu, soorlu ilinniarnermusiat qaffanneqaqqullugit akerliussutsimik takutitsinissamut, aallarniisuusarpoq. Ilinniarnertuunngorniarnermini Sverigemi najugaqarneq sulinerlu Nunat Avannarliit Peqatigiit ingerlataat Nordjobb aqqutigalugu aamma misilippaa.

Angalaneq

Ivalo Abelsenillu ilinnialinnginnermini nunarsuup sinnerata takunissaa pingaartippaa. 

Taamaammat meeraallunili ikinngutini, pinnersaasiortoq Hanne Bruun, ilagalugu nunarsuarmi angalasinnaanissaminut katersilluni ilaatigut Narsarsuup mittarfiani akileraaruteqanngitsunik pisiniarfimmi sulisarpoq. Arnat inuusuttut nammattagaliinnarlutik angalasutut Thailandimukarlutillu, Malaysialiarlutilu, Indonesialiarlutillu, Fijiliarlutillu USA-liarput.

- Piorsarsimassutsit allat takullugit pissarsiaqarnaqaaq. Uagut nammineq piorsarsimanitsinniit allaanerujussuarmik misigisaqarluni. Nunarsuarput angeqisoq kisimiinngitsugullu ilikkarpara, oqarpoq. 

Ivalo Abelsen nunarsuaq kaajallallugu angalareerluni illunik titartaanermut ilinniarfimmi Aarhusimiittumi ilinnialerpoq. Kvote-2-mi ilinniartut ilinniaqatigai, ataqatigiilluarpullu. Taamaakkaluartoq Ivalo titartaariaatsinik qalipaariaatsinillu amigaateqartutut misigaaq. Taamaammat illunik titartaasunngorniarnerminiit unikkallarluni Nuummi eqqumiitsiornermut ilinniarfimmi ilinnialerpoq. Kingorna illunik titartaanermut ilinniarfimmut uterpoq, maannali kvote 1-imi ilinniartuulerluni, ilinniartulli anguniagallit qernertunillu atisaqartartut akuliuffigiuminaatsippai.

Illuatungaanik Eqqumiitsuliornermut Ilinniarfimmi nuannisarnikooqaaq. Tassani Arnannguaq Høegh aqutsisoraa, Ivalo Abelsenillu ilaatigut Camilla Nielsen Lisa Lynge Hesssedahlilu ilinniaqatigai.

- Eqqumiitsuliornermik ilinniarfik nunarsuarmi atuarfitsialaanerpaavoq, Ivalo Abelsen oqarpoq.

- Sooruna?

- Tassami pilersitsineq periutsinillu nutaanik ilikkarnissaq nuannarigaanni ilinniarfissaaavoq. Ilinniartitsineq sakkortuvoq, periutsillu misilerarlugillu misissorniarlugit atuareernerup kingorna taakaniiginnakulasarpunga. Tassani periuseq nuannarinerusara ilikkarpara: Neriuineq. Kanngussallu atorlugu naqitsineq, oqaluttuarpoq. 

Piffissami tassani Ivalo Abelsen aappartaarsimavoq, Frank Petersen, siullermeerlunilu naartulersimalluni. Malik 1998-imi, Ivalop illunik titartaasartunngorniarnermini ukioq aappassaa ilinniarnerani aappariillu Gellerupparkenimi Aarhusimiittumi najugaqarneranni, inunngorpoq. Maanna illussanik titartaasartunngussanngikkuni sunngorniarnissaa apeqqutaalerpoq. Ilinniarfiit nittarsaassineranni atuarfimmi Falsterimiittumi, Danmarkip illuata tungaani inissisimasumi, assilialiornermut ilusilersuinermullu ilinniartitsisunngortoqarsinnaasoq tusarpaa. Taava ilaqutariiaqqat Falsterimut nuupput. Frank aappariilinngitsulli innaallagisserisutut ilinniakkamini naammassereersimavoq.

Ilisimatusarfik aamma Miilu

Ivalop assilialiornermut ilusilersuinermullu ilinniagaq ukiunik pingasunik sivisussuseqartoq naammassippagu ilaqutariit Kalaallit Nunaannut uteqqinnissaat pilersaarutaajuaannarsimavoq. 

Kisiannili ilinniagaa atuarfimmi immikkut ittumi ingerlataammat Kalaallit Nunaanni suliffissarsinissaq ajornartoq erserpoq, oqaluttuarpoq. Ilisimatusarfilli ilinniartussarsiortoq aviisimi Sermitsiami takugamiuk ilinniartut inaanniilerluni angerlarnissamut taassumalu qaavatigut Maliup meeqqerivimmi inissarsinissaanut periarfissaasoq eqqarsarpoq. Taamaammat Ilisimatusarfimmi inuiaat kulturiat oqaluttuarisaanerallu pillugu ilisimatusartunngorpoq, namminerlu tupaallaatigisaminik kandidatinngorfigaa:

- Ilisimatusartutut imminut takorloorsimanngisaannarpunga. Atuakkerisuunngilanga. Soqutiginaqaarli, oqarpoq ilisimatitsissutigaalu nammattagalerluni nunarsuaq kaajallallugu angalagamilu atuakkiamik takisuuliamik atuaramili atuaqqissimanani. 

Ivalo Abelsen Ilisimatusarfimmi ilisimatusaleruttortoq Maliup nukaa Miilu 2004-mi Nuummi inunngorpoq.

Ilisimatusarnermini soqutigisaa tassaaneruvoq Issittumi Itsarnisarsiorneq. Tassani Dorset-kulturimi atortut kusassaasersukkat nuannarisorujussuanngorpai, tamannalu qalipagaani, naqitaani imilertakkanillu qalipagaani takuneqarsinnaavoq. Suliaani ilisimaneqarnerpaaq tassaagunarpoq nanoq saanikuliatut isikkulik ateqartoq ”Uumasoq anersaalik tarnimigut kigarnilik,” akryl atorlugu qalipagaq 2009-meersoq maanna Nuummi rådhusimi nivingasoq. 

Ilinniartitsisuujumanngitsoq

Ivalo Abelsen kandidatinngoreerami qaammat ataaserlu aningaasaliiffigineqarluni sulereerami GUX-imi Nuummiittumi assilialiorluni eqqumiitsuliornermut ilinniartitsisunngorpoq. 

Kingumut qiviaraanni tamanna upperiuminaappoq:

- Ilinniartitsisuujumanikuunngilluinnarpunga. Ilaquttakkami ilinniartitsisuupput. Kisiannili ilinniartitsisunngorpunga, naqissusiivoq.

Ilisimatusarfimmi ilisimatusarnermini Eqqumiitsuliornermut Ilinniarfimmi atorfininngikkaluarluni ilinniartitsisarpoq. Ukiullu kingulliit arfinillit Ilinniarfissuarmi ilinniartunut lektoriuvoq. Taamaalilluni meeqqat atuarfiini ilinniartitsisunngortussat assassorneq, ilusilersuineq, eqqumiitsuliorneq illussanillu titartaaneq pillugu ilinniartittarpai.

Ivalo Abelsen atorfissatut takorloorsimanngisamini atorfeqaraluarluni eqqumiitsuliortuunini kisiat inuussutigissallugu eqqarsaatigisimanngilaa.

- Inuusukkallarama eqqumiitsuliortuunissara eqqarsaatigisarpara. Inuussutigisinnaanaguli nalunngilara. Artornarpallaassaaq, oqarpoq, nangipporlu:

- Pilersaarusiortartuupajaarama siunissaq qanoq isikkoqarsinnaanersoq ilisimassallugu iluarisarpara. Immaqa angajullequtaanera pissutigalugu, Ivalo, aqqalussaminut Esbenimut Pellemullu aleqaasoq, oqarpoq. Tamarmik allamik ataataqarput. 

Pellep ataataa ilinniartitsisuuvoq namminerlu perorsaariaatsitut isummersuutini Danmarkimiit tikippoq.

- Meeraanitsinni piffissami aalajangersimasumi nerisarluta arfininngornikkullu mamakujuttutortarluta danskisut aalajangersimasorujussuarnik ulluinnaqarpugut, oqaluttuarpoq, eqqaamavaalu kammallu ukiukkut qattunerniit sisooqattaartut nammineq aqqalussanilu ualikkut tallimanut angerlaqqusaasarnikuunertik.

Anaanaalli aappanilu kingusinnerusukkut qimammata pissutsit sukangavallaarunnaarput. 

Ivalop Frankillu nammineerlutik ernitik perorsaariaatsit aalajangersimasut malillugit perorsarnikuunngilaat. Meeqqat ajunngitsunik atugassaqarnissami saniatigut naleqartitat soorlu attaqqeqatigiinneq, isumassuineq asanninnerlu ilikkassavaat.

Aasaanerani crossfit

Ivalo Abelsenip sunngiffimmini piginneqatigiillutik inissiami Nuummi Qinngorpumiittumi silataani naatsiivini isumagisarpaa. Naatsiianik, ruuanik salatinillu naatitsisarpoq.

- Silamiinnissara nuannareqigakku kujataamiuusussaagaluarpunga. Oqartarnittuut tassa aasaanerani crossfitserutigisartagara. Ukiukkut nivallunga crossfitsertarpunga, illarpoq. 

Ivalo Abelsen naatsivilerisarnermi saniatigut nunakkut pisulluni naasunik, eqqumiitsuliornermini misilittaatigisartakkaminik, katersisarpoq. Angerlaraangami naasut katersani qeritittarpai, aappaatalu tamanna ilaannikkut qasunarilaartarpaa:

- Aqissit inissaqannginnerat naammagittaalliutigisarpaa. Kisianni, karsiarannguaq kipparissut kisiat ilioraavigisarpara, Ivalo Abelsen illarpoq. 

Ivalop pinngortitap pissarititai atorlugit eqqumiitsuliaasa ilaat Katuami aasaanerani saqqummersitsinermi takuneqarsinnaapput, najukkami naasut panertitat nammineq pappiaralianik kipparissuaqqanik ilasat. 

Katuami saqqummersitsinissi itigartitsissutigingajavippaa. Sammisaanissami nuannarinnginnera peqqutiginerullu, nalunngilaami oqalugiarnissani piumasaqaataasoq.

- Oqalugiaat taanna ullutn tamaasa eqqarsaatigaara. Taavali imminut piumaffigivunga. Oqalugiarpungalu, oqaluttuarpoq.

Ivalo Abelsenip eqqumiitsuliortut kattuffiat KIMIK ilaaffigissallugu eqqumiitsuliortullu allat KIMIK-mi ilaasortaasut saqqummersitseqatigissallugit ajorinagu nassuiaavoq. 

Ittuunngikkaluarpormi aamma, kisianni:

- Nersualaarinninnerit tigunissaat pikkoriffiginngiivippara. Suliakka takutikkusuttarpakka. Eqqumiitsuliortutulli maniguuppunga. 

Ivalo Abelsenip aasaanerani saqqummersitsinera 204-mi aggustip 28-ata tungaanut Katuami takuneqarsinnaavoq.