Meeraq "immikkuullarissoq" isiginnaartitsisartunngortoq

Bendo Schmidt qeqertaaqqami tasilimmi imaannarsuarmiittumi inunngorpoq.

Pinngortitamut qanilluni peroriartorpoq. 

Nunaqarfimmi meeqqat pinnguaqatigisarpai, sisserisarpoq, mannissarlunilu nuniattarpoq meeraagamilu "immikkuullarissuulluni". Qatanngutigiit qulingiluaapput.

Angutaat piniartuullunilu kommunefogediuvoq. Arnaat illup iluani ningiuuvoq pikkorissoq, avittartarlunilu amernik mersortartoq.

Bendo inuusuttuaraalluni 19-inik ukioqartoq inuunerani ilimaginngisaminik pisoqarpoq. Nunaqarfimminiit 3000 kilometerisut ungasitsigisumiitilluni isiginnaartitsinerup silarsuat soqutigilerpaa. Bendo Schmidt Tuukkaq Teaterimi isiginnaartitsisartunut siuttuusunut ilannguppoq. Isiginnaartitsisartut suliniuteqartut, Kalaallit Inuusuttaasa Siunnersuisoqatigiivi, Sumé allallu peqatigalugit namminersornerullutik oqartussat pilersinneqarnerannut tunngaviusumik sunniuteqartut.

Bendo Schmidt 69-inik ukiulik kalaallit isiginnaartitsisartuini misilittagartuutut ilisimaneqarpoq. Tuukkap saniatigut isiginnaartitsisartut Silamiut, Nunatta Isiginnaartitsisarfia aamma Nuummi Isiginnaartitsisartunngorniarfik pilersitsisooqataaffigisimavai.

Qanittukkut isiginnaartitsisartutut ukiuni 50-inngortorsiorpoq.

Ukiut halvtredsit! Bendo Schmidtilu suli isiginnaartitsisartuuvoq! Isiginnaartitsisartoq pissanganarluinnartoq Amagerimi inissiami pingasunik initalimmik natermut pissilluni nattorallit meqquinik aalataartitsisartoq, qilaaterujussuit marluk atorlugit qilaatersortartoq, arfineq-pingasunik ukiulittut meeranngoqqilluni nuluni pattalaajutigalugit meeqqat erinarsuutaannik atuisartoq.

Minutsi siulleq Bendo Sassuma Arnaajoriarluni nattoralinngussaaq imaluunniit tiaavulu qaqortoq ajortoq. Isiginnaartitsisartup misilittagaqarluartup tusagassiortumut tupigusuttumut naqqup qeqqani isiginnaartitsinissani tunuarsimaarfiginngilaa.

Ataatalerujussuusoq

Bendo — imaluunniit Benedikte, nunaqarfiup atuarfiani oqaluffianilu taama kuisittoq — nunap inoqqaavinut piniartuusunut atassuteqarluinnarpoq, ataataalu qajartortartuuvoq.

Nunaqarfimmi meeraaffigisamini, Killerni, inuunera eqqumiitsuliortuuneranut attuumassuteqarluinnarpoq. Aasiaat eqqaanni qeqertaaraq inuunini tamaat isumassarsiorfigisarpaa – naak nunarsuaq tamakkerlugu Ilulissaniit Nuummut, Norgemut, Canadamut, Fjaltringimut, Boliviamut Amagerimullu angalasarsimagaluarluni.

- Meeraallunga immikkuullarippunga, oqaluttuarpoq.

- Ataatalerujussuuvunga. Aalisariaqatigerusuttarpara. Nunaqarfimmi piniartut allat assigalugit qaannamik puisinniartarpoq. Kisiartaallunili aamma aalisariuteeraateqarpoq. Avalaqataajumallunga uteriiffigisarpara. Tamanna anaanama akerlereqaa. Tassami arnanik umiatsiami ilaasoqaraangat ajunaarnermik kinguneqartarpoq, arnaa nunaqarfimmiullu allat isumaqarput.

- Avalaqataanissannulli akuerisaasarpunga. Taava taamaalluta motoorimik unittoorpugut. Illit pisuussutiginngilat, ataataga oqarpoq. Annilaangaqigamali annaanneqaqqulluta Sassuma Arnaanut qinuvunga. Taamanili oqaluttuatoqqat eqqarsaatigisalereerpakka. Taava raajarniut Aasianniit takkuppoq annaallutalu, Bendo Schmidt oqaluttuarpoq.

Pinngortitaq meeqqerivigalugu

Killit qeqertaaqqamiippoq. Nunaqarfimmi meeqqat arpallutik nunaqarfiup illuaniit illuanut apuussinnaasarput. Pinnguarrattarput namminnerlu silarsuaarartik pilersittarlugu.

Qatanngutigiippassuugatta nuannisaqatigiittarpugut. Pinngortitaq meeraaqqerivigalugulu meeqqerivigaarput. Pinnguaqatigiilluta ilikkagarpassuaqartarpugut. Pinngortitami qanoq aniguiniartoqarsinnaanersoq ilinniartarparput. meeqqat erinarsuutaat erinarsuutigalugit sissamut malissuit angullugit arpaliuttarpugut. Pinngortitaq misissorlugulu unammillertarparput.

Meeraalluta nammineq aliikkutassarsiortarpugut. Qanoq aniguinissaq ilinniarlugu pinnguaatinik pinnguartarpugut. Immap eqqaani navianakujuttunik pinnguartarpugut. Pinngortitarli aamma ataqqilerparput. Imaq nuannersinnaasaqaaq. Aammali navianarpoq. Tamanna siusissukkut ilikkarparput, eqqaamasalersaarpoq.

Ilaqutariit Qasigiannguit eqqaanni aasaanerani tammaarsimaartarput. Tuperni najugaqartarput, nuniattarlutillu manninik katersisarput, ammassanniartarlutillu ukiumullu pilillutik panertitsisarput.

- Meeraalluta pinnguaatigut erinarsuutigullu qitiitigaluta malinnut erinarsortakkavut tamaasa meeraaninniit ingerlateqqillugit isiginnaagassiorninni atortarpakka. Erlinnartuuterpassuaqarpunga. Naleqaqaaq, oqarpoq.

- Suminngaanneernerit siuaasavillu ilisimasaat pissaanerallu ilisimasariaqarpat.

Tuukkamit tigusarineqartoq

Bendo Schmidtip meeraanerminit erlinnartuutini isiginnaartitsisartutut, ilitsersuisartutut isiginnaagassiortutullu inuunermini atorluarpai.

Aallaqqaammut ajornaatsuinnaanngilaq. 19-iinnarnik ukioqarluni inimi imaqanngitsumi nerrivilimmi, allaffissialimmi aqerluusalimmilu, Knud Rasmussenip atuakkiaanik ilisiffigineqarsimasumi, immiussissutilimmi iluminiillu aniatitsinissaminillu oqarfigineqarluni inissinneqarami susinnaajunnaarlunilu annilaangalerpoq. Aamma inuit isiginnaartitsiveqarnissaannut sinaakkutissanik siunnersuuteqaqquneqarpoq.

Reidarip oqarfigaanga: Nukissaqarluartupilussuuvutit. Siammarterillaqqilluinnalersinnaavutit. Imminut nassaarisariaqarputit. Kisimiillunga nerrivimmi issiatillunga aallaqqaataaniit aallartittariaqarlunga paasivara, uanniit oqaluttuatoqqatsinniillu nukissanittariaqarpunga. Upperisaq tupinnartoq, pinngortitaq sakkortooq, nukissaq soqutigittaatsoq taalliorpalaarnerlu oqaluttuatoqqani nuannequtaasoq atorlualerpakka.

Nalaatsornerinnakkut Tuukkaq Teaterimi – isiginnaartitsinermik misilittaaffimmi piulerlaannguami Holstebromilu kalaallit illuutaat norskerlu isiginnaartitsisartoq piumassuseqarluartoq Reidar Nilsson Odin Teaterimeersoq aqqutigalugit takkussimasumi - isiginnaartitsisartutut ilinniartunngorsimavoq.

Bendo Schmidt Holstebromi kalaallit illuat ukiuni tallimanngortorsiormat isiginnaartitsinermi ilaammat piginnaanera takuaa. Bendo nalliuttorsiornermut atatillugu inuit oqaluttuatoqaasa Festens Gave-p isiginnaartitsussiarineqarnerani isiginnaartitseqqaarpoq.

Viborg Katedralskolemi niuernermut ilinniarfimmi ilinniartuuvoq. Kisianni isiginnaartitsineq alutorileramiuk Tuukkami isiginnaartitsisartuni siullerni ilinniartunngorpoq.

Bendo Schmidt Reidar Nilsson ilinniartullu allat arlallit peqatigalugit 1975-imi isiginnaartitsieriaatsimik nalinginnaanngitsumik naqqaniit pilersitsivoq. Jyllandip kitaani illoqarfeeqqami Fjaltringimi kalaallit isiginnaartitsinermik suliaqartut pilersinneqarsimapput. Isiginnaartitsisartut ilagaat qilaatersortartoq pikkorissoq Qaanaameersoq Moses Aronsen, Torngi. Nipilersorneq, atisaliorneq, allanneq, qitinneq, isiginnaartitsiffissamik sananeq - tamarmik annikitsuinnarmik aningaasartuuteqarnikkut pilersinneqarsimapput. Kalaallit oqaluttuatoqaannik oqaluttualiaannillu aallaaveqarput - nunasiaasimanermi politikkimik ilanngussaqalaartarlutik. Isiginnaartitsisartunik pilersitsinermi kalaallit inuusuttut isiginnaartitsisuuneq naqqaniit ilinniartussaavaat. Nunap kitaani nunaannarmi sakkortuumik anorlertartumi pilersinneqarsimasoq tupinnartuliorneruvoq.

Tuukkap isiginnaartitsinermut ilinniarfia sivitsunngitsoq Kalaallit Nunaannut Naalakkersuisoqarfimmit akuerineqarpoq, ilinniartullu ilinniarnersiutinik pisartagaqalerput.

Bingo akornutaasoq

Tuukkakkormiut sivitsunngitsoq isiginnaagassiaq siulleq, Inuit, pilersippaat, taannalu 1977-imi februaarimi Savalimmiuni takuteqqaarneqarlunilu qaammat ataaseq qaangiummat Danmarkimi Fjaltringimi takuteqqaarneqarpoq. Tv-mut naleqqussagaq aappaaguani DR-ikkut takutinneqarpoq.

Isiginnaagassiaq ICC-p Alaskami Barrow-imi ataatsimeeqqaarnerani takutinneqarpoq. Taamaalillunilu kalaallit isiginnaartitsisarnerat tamanut siammartinneqarpoq.

Aatsaat 1978-imi upernaakkut Kalaallit Nunaannut angalaneq sivisuumik utaqqisaq aallartippoq. Nanortalik illoqarfinni siullersaavoq. Tuukkami isiginnaartitsisartut atuartunit nuannaartunit tikilluaqquneqarput, taakku kisiartaallutik tikinnissaat ilisimasimavaat. Pakatsinalaarpoq. Taamaakkaluartoq Kalaallit Nunaanni takutitseqqaarneq iluatsilluarpoq. ”Illoqarfimmi inussiarnersunik naapitsivugut, tamannalu uagut maani Danmarkimi ilinniarfigingaarsinnaavarput,” Reidar Nilsson ullorsiutimini allappoq. ”Upernaakkut seqerngup takkunneratuulli tikippugut.” ”Ilisimanngisaannik nassataqarluta tikippugut, isiginnaartitsinermut ilisimasaqarput, kisianni uagut isiginnaartitseriaasitsitut ittumiunngitsoq.”

Narsami Tuukkaq ilungersunartumik ajornartorsiuteqalerpoq: Bingo! Isiginnaartitsisarfiup bingortoqarnissaa puigorsimavaat. Borgmesterili iliuuseqarpoq. Bingortoqarnissaa nuutinneqarpoq.

Qaqortumi katersortarfiup isiginnaartitsivia mikivallaarmat Tuukkakkormiut natermi isiginnaartitsisariaqarsimapput. Taamaakkaluartoq ingerlalluarput. Naak inimi 100-t isersimasinnaagaluartut unnummi siullermi inuit 300-t isiginnaariarput.

Illartoqaqaaq. Toornaq Qaqortoq, anersaaq takornartaq, naalakkersuilermat isiginnaartut tiguartillutillu nilliasarput.

Kalaallini isiginnaartitsisartuni tunngavileeqataasoq

Bendo Schmidt 1979-imi isiginnaartitsisartutut ilinniarnermini naammassivoq. Isiginnaartitsinermik ilinniartitsisutut ilinniareerami ukiualunni Nuummi Perorsaanermik Ilinniarfimmi sulivoq. Tamatuma saniatigut isiginnaartitsisartutut Tuukkami sulisarpoq, timi atorlugu isiginnaartitsisarluni, qilaatersortarluni taallanillu ilaatigut Aajumit, Kristian Olsenimit allanneqarsimasunik suliaqartarluni. Nammineq isiginnaartitsissusiortarlunilu Norgemi Canadamilu sulisarpoq. Katuami aaqqissuussinermut siunnersortitut 1997-imi atorfinitsinneqarpoq.

Nuummi isiginnaartitsisartut Silamiut kingusinnerusukkullu Nunatta Isiginnaartitsisarfia pilersitseqataaffigai, tassanilu isiginnaagassianik 15-inik pilersitseqataalluni.

Bendo Schmidt ukiorpassuarni Kalaallit Nunaanni Isiginnaartitsisartut Kattuffianni, KAISKA-mi, siulittaasuusimavoq. Nuummi isiginnaartitsinermut ilinniarfiup pilersinneqarnerani aamma isiginnaartitsinermut inatsisip pilersinneqarnerani peqataasimavoq. Nuummi ukiorpassuarni najugaqareerluni 2016-imi uini Henning Ditlevsen peqatigalugu Danmarkimut nuuppoq.

Bendo Schmidtip ukiuni 50-ini isiginnaartitsisartuunini Holstebromi Nordisk Teater Laboratorium/Odin Teatret-imi isiginnaagassiamik Festens Gave-mik qanittukkunni takutitsinermigut nalliussivaa.

Jyllandip kitaanut, aallartiffimminut, uterpoq. Kalaallit isiginnaartitsiviisa pilerfiannut. Eqqumiitsuliornermik immikkuullarissumik ineriartortitsillunilu pilersitseqataaffimminut.

Tamatuma saniatigut - ilaatigut Rasmus Lyberth peqatigalugu - Fjaltringimi naasorissaasup illua isiginnaartitsisartutut aallartiffini “matuaa”. Isiginnaartitsiviup toqqortai Nuummi Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu tunniunneqarput. Isiginnaartitsiviup illutaa oqoqaqisoq isaterneqarpoq.

Ataatani siunissarlu

Bendo Schmidt pingaarutilimmik Nuummi suli atuuttumik aallartitseqataavoq. Nammineq suli pinngorartitsisuulluni eqqumiitsuliortuuvoq. Maannakkut ataatani pillugu suliniut Ataataga – akerliusoq suliarileruttorpaa. Isiginnaartitsissutaassanersoq, filmiussanersoq atuakkiaassanersorluunniit suli naluaa. Sammisarli taanna pingaartippaa. Nunaqarfiami Killiit G-60-imit eqqugaalluni 1968-imi matuneqarsimavoq.

Nuuttariaqarneq ilaqutariinnut aliasuutaangaarpoq. Ataataga naalagaaffimmut akerliuvoq. Oqaluttuarissallugu pingaaruteqarpoq. Kalaallit Nunaannut Danmarkimullu. Ingammik piffissami ajorluinnartumik ineriartorfiusumi, pisiarineqarumanitsinni, tamatumalu saniatigut Danmarkip naalagaaffianit tapiissutisisarnerput pillugu tusangiasaarneqartuarluta. Suna tamarmi aningaasanut tunnganngilaq! Nassueruteqartariaqarpugut, ataatsimoorluta pereersut isiginiartariaqarlugillu saammaasseqatigiittariaqarpugut. Aamma sorlaqarluarluta paasisariaqarparput. Piumassuseqarluta!