Ittoqqortoormiini mittarfik innuttaasumut ataatsimut millionimik akilik

Ittoqqortoormiini innuttaasut maanna 334-upput, illoqarfimmullu qanittumik mittarfiliornerup akianik naatsorsuutit kingulliit 329 millionit koruuniupput.

Tassalu innuttaasuut ataatsimut millioni koruuni.

Ittoqqortoormiinilu mittarfimmut aki taanna danskit naalagaaffiata akilerusuppaa.

Aningaasat sapaatit-akunnerata siuliani naalagaaffiup aamma Namminersorlutik Oqartussat akornanni tunngaviusussatut isumaqatigiissummi atsiorneqartumeerput, tassanilu pilersitat aningaasaliinerillu nutaat ministeriunerup Mette Frederiksenip aamma Naalakkersuisut Siulittaasuata Jens-Frederik Nielsenip atugarissaarnermik kivitsillutillu Kalaallit Nunaanni aningaasaqarnermut imminik napatinnerusumut ilalersuissasut oqaatigaat.

Taamaattorli Kalaallit Nunaanni Issittumilu immikkut ilisimasaqartutut Dansk Institut for Internationale Studier DIIS-imi seniorforskerip Ulrik Pram Gadip kisitsisit iluarsisissinnaanngilai.

- Ittoqqortoormiini inunnut 334-nut nunap immikkoortuani mittarfik uummarissaanertut angisuutut suliniutinngorsinnaanera takorlooruminaatsippara – tassalu suliniummut arlaannik malitseqartitsisoqassanngippat, soorlu Tunup Avannaani alapernaarsuiartortitat Sirius, imaluunniit illersornissamut ikkussukkanut tapersersuiffiusutut ittunik. Taamaassappat isumaqalersinnaavoq, taamaanngippalli sumiiffiusumi politikkikkut, imaluunniit inooqatigiiffimmi politikkikkut suliniutitut iluseqassaaq. Iluartuusinnaavoq, taamaassappalli aningaasaqarnermi ineriartortitsinermut, politikkikkullu namminersornermut tunngasutut oqaluttuamut poortortariaqassanngikkaluarpoq, Sermitsiamut Ulrik Pram Gad oqarpoq.

Taamatuttaaq toqqammavissatut isumaqatigiissummi sanaartugassatut suliniutini angisuuni aappaat tunngavoq – Qaqortumi immami itisuumi umiarsualivik.

- Immaqa tassanerpiaq sikorsuaqartarnera eqqarsaatigalugu immami itisuumi umiarsualivik inissikkusussanngikkaluarpara, immaqali Mette Frederiksenip suli nipituuliuutigisimanngisaatut Kujataani sakkutuut umiarsuaqarfiannik danskit, immaqalu aamma amerikamiut illersornermut sakkutooqarfiisa pisariaqartitsineri pillugit Jens-Frederik Nielsen ilisimasaqarsinnaavoq.

Marlunnik ataatsikkoortitsineq

Mette Frederiksen Jens-Frederik Nielsenillu paasissutissat marluk sapaatip-akunnerani kingullermi saqqummiuppai. Pingaarnersiugassatut allattuiffimmi suliniutit allarpassuit qaffasingaatsiartumi inissisimaneranni Ittoqqortoormiini nunap immikkoortuani mittarfimmut, Qaqortumilu immami itisuumi umiarsualivimmut nassuiaataasinnaasumik arlaannaallunniit nassuiaaqqusinngilaq.

Nalornisoqarneq taamaassorinninnermut tunngavissiivoq:

- Issittumi danskit illersornissamut politikkiat pillugu, imaluunniit Kujataani Tunumilu isorliunerusoqarfinni nunatsinni nunami namminermi politikki pillugu ukiuni 2026-29-mi 1,6 milliardit koruunit toqqammavissatut isumaqatigiissut tunngava?

Nunatsinni nunami namminermi politikkerisaq Ulrik Pram Gadip eqqoriarneruaa.

- Peqqinnissaqarfik maannakkorpiaq ajornartorsiorpoq, illoqarfinnilu anginerpaani ineriartornermit inoqarfiit isorliunerusullu qimataasimapput. Upernaami qinersineq tassaasimavoq akerliussutsimik qinersisoqarfik, qinersisartut partiitoqqanut oqarlutik tamakku takorluugarisimanagit, Ulrik Pram Gad Sermitsiamut oqarpoq.

Inatsisartuni qulinik ilaasortaqalerluni, aammalu Kommune Kujallermi Kommune Qeqertalimmilu marlunnik borgmestereqalerluni Demokraatit ajugaanerpaavoq.

- Manna qinersinissat tullissaannut qinersisutik nutaat taakku attannissaat Jens-Frederik Nielsenimut Demokraatinullu pimoorussiviupput, ukiunullu tullinnguuttunut sisamanut toqqammavissatut isumaqatigiissutip peqqinnissaqarfimmi missingersuutit artukkigaasut, aammalu Kujataanerpiaq Tunumerpiarlu sanaartornissamut aningaasaliissutit angisuut taakku inissinneqarneri imaaliallaannerunngillat.

Ingammik Kujataa soqutiginartuuvoq.

- Siumumit aamma Inuit Ataqatigiinnit, kingullertullu Demokraatinit borgmestereqarnermik Kommune Kujalleq misileraaniartuusimavoq. Tamanna aamma atuussinnaassanngippat partiini ataaseq kiserngorutissaaq, kommuninullu qinersinerup tullissaani Kujataata Naleqqamut annaassannginneranut Jens-Frederik Nielsen assut iliuuseqarniassaaq, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

Umiarsualivimmut mittarfimmullu inniminniissutit

”Kalaallit Nunaat imminut napatinnerusoq” tassaavoq attaveqaasersuutini, inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermi nukissamillu pilersuinermi aningaasaliinissanut 1,6 milliardit koruunilimmut toqqammavissatut isumaqatigiissummut qulequtsiussaq.

Taamaattumik isumaqatigiissummi pingaarnertut ilaasut peqqinnissaqarfimmut ajornartorsiuteqartumut ingerlatsinermut 140 millionit koruuniunerat, aammalu Kujataani, Tunullu Avannarpasissuani nunami avinngarusimanerpaatut illoqarfimmi inuiaqatigiinni erseqqinnerusutut aalajangingaanngitsutut millionikkaanik aningaasaliinerit Ulrik Pram Gadip eqqumiigai. Naalagaaffimmit tapiissutini 4 ½ milliardit koruunit saniatigut akisussaaffigisatut suliassaqarfinnut angerlaanneqareersimasuni danskinit ingerlatsinermut tapiissutaat Kalaallit Nunaannut imminut napatinnerusumut tunngatillugu anguniakkamik paarlattuanik akerlilersuinissamik aarleqquteqartitsivoq.

- Soorluuna Mette Frederiksen Jens-Frederik Nielsenimut ima oqarsimassasoq: ”Naalagaaffiup oorit nassaarisimavai, suullu Naalakkersuisut pisariaqartinnerpaavaat?” Nunatta Karsia artukkersimaneqarpoq, peqqinnissaqarfimmullu danskinit ingerlatsinermut tapiissuteqarnerat suliassaqarfinnut taamatulli aamma artukkigaasunut aningaasanik atugassaqalersitsipput, naalagaaffimmillu umiarsualivimmut mittarfimmullu aningaasaliinerit sanaartornermut aningaasaliinissanut allanut aningaasanik atugassiisinnaalersitsipput. Suliniutilli taakkorpiaat marluk imminik napatittutut aningaasaqarnermut, aamma Kalaallit Nunaannut namminersortumut unamminermi sallersaatinnissaat takujuminaatsuupput, Ulrik Pram Gad oqarpoq.

Isumaqatigiissummi piviusutut suliniutini, sakkutuujunngitsunut sakkutuunullu siunertanut imaqartussami illersornissamut sakkutooqarfik annertuumik inissisimaffeqartuusoq sap. akunnerani kingullermi toqqammavissatut isumaqatigiissutip atsiornerata kingornatigut Nuummut tikinnermini Jens-Frederik Nielsen Sermitsiamut oqarpoq.

Inatsisartunulli ammaanersiornermi oqalugiaammini, sinerissami tusarnaartunut isiginnaartunullu toqqaannartumik saaffiginniffimmini nunami namminermi politikki pillugu Jens-Frederik Nielsen taamaallaat oqaaseqarpoq:

- Ittoqqortoormiini mittarfimmik Danmarki akiliissaaq, taamaalilluni nunarput pitsaanerusumik atalissammat. Qaqortumi immami itisuumi umiarsualivimmik Danmarki akiliissaaq, taamaalillutillu Kujataani inuussutissarsiorfiit aatsaat iluamik ineriartortitaalissapput.

Danskit/kalaallit isumaqatigiissutaanni suliniutinut millionikkaanik nalilimmut piffissaq, sumiiffik akillu pillugit Sermitsiaq Jens-Frederik Nielsenimut arlalinnik apeqquteqarsimavoq, allaaserisanilli tunniussiffissaq sioqqullugu Naalakkersuisut Siulittaasuannit tusagaqarsimanngilagut.