Ittoqqortoormiit – Kalaallit
Nunaanni illoqarfiit tunngavilerneqartut kingullersaat – sisamanngorpat
septembarip 4-anni ukiunik 100-nngortorsiorluni nalliuttorsissaaq.
Illoqarfiup tunngavilerneqarnera
nuna tamakkerlugu politikkimik puisinniarnermillu tunngaveqarpoq. Danmarkip
Norgellu Tunup avannaata tungaani oqartussaaneq sorsuutigaat, ilaqutariillu
Tasiilami piniartut avannarpasinnerusumi piniarnissamut periarfissaqarnerulernissamik
neriorsorneqarput.
Ittoqqortoormiit – Kalaallit
Nunaanni illoqarfiit tunngavilerneqartut kingullersaat – sisamanngorpat
septembarip 4-anni ukiunik 100-nngortorsiorluni nalliuttorsissaaq.
Illoqarfiup tunngavilerneqarnera
nuna tamakkerlugu politikkimik puisinniarnermillu tunngaveqarpoq. Danmarkip
Norgellu Tunup avannaata tungaani oqartussaaneq sorsuutigaat, ilaqutariillu
Tasiilami piniartut avannarpasinnerusumi piniarnissamut periarfissaqarnerulernissamik
neriorsorneqarput.
Naatsumik oqaatigalugu suliaritinneq iluatsippoq, napparsimasorli toquvoq.
Danmark Tunup avannaanut –
taamaalillunilu nunamut tamarmut – tamakkiisumik oqartussaassuseqartoq nunat
tamalaat eqqartuussiviat Haagimiittoq 1933-mi aalajangiivoq. Kalaallit Nunaat
namminiilivinnissamut ingerlasoq ullumikkut nunarsuarmi sumiiffinni allani
pisarneratut naalagaaffinnut marlunnut avinneqaruni ajornakusoorluinnartumik
inissisimassagaluarpoq.
Ukiunilli 100-nngortorsiornissaq innuttaasut ikiliartornerannik
qulangerneqarsimavoq. Inuussutissarsiornikkut tunngavissaqannginneq,
attaveqaasersuutit ajornartorsiutaanerat illoqarfinnillu annerusuni
inuttusigaluttuinnarneq pissutigalugit innuttaasut nuttarput. Innuttaasut
2006-imi januaarip aallaqqaataani amerlanerpaagamik 539-iupput; ukioq manna
juulip aallaqqaataani 334-nut ikileriarsimapput. Nunaqarfiit Uunarteq aamma
itterajivit qangali matuneqareerput.
Nalliuttorsiornissarli ingerlanneqassaaq.
Ullormi
nalliuttorsiorfiusumi allakkeriveqarfik frimærkimik saqqummersitsissaaq,
taannalu eqqumiitsuliortup Pia Arkep (1958-2007) titartagaanik
assiliartaqarpoq. Pia Arke qallunaanit kalaallinillu angajoqqaaqarluni
Ittoqqortoormiini inunngorsimasoq nunasiaanerup kingorna kinaassutsimik,
kulturikkut eqqaamasanik aamma kalaallit qallunaallu attaveqatigiinnerannik
sammisaqartarpoq.
Nalliuttorsiornermi kissaatit pingasut
Mette Arqe-Hammeken illoqarfimmi Inatsisartunut ilaasortatuaavoq Naleraq
tunuliaqutaralugu qinigaasoq.
– Ukiut 100-t matuma siorna Tasiilamiit Ittoqqortoormiinut nuuttoqarmat
Nunarput ullumikkut ataasiussuseqarluinnartutut imminut oqaatigisinnaavoq.
Erfalasup ataatsip ataani ataatsimuulerpugut, taamaammallu innuttaasut nunatta
isorartuup ilaani maaniittut puigorneqassanngillat.
Mette Arqe-Hammeken Inatsisartut ukiakkut
ataatsimiinnissaannut pingasunik kissaateqarpoq: Nerlerit Inaat taarserlugu
illoqarfiup qanittuani mittarfiliortoqassasoq. Maannakkut talittarfigineqartoq
itivallaanngitsoq taarserlugu umiarsualiviliortoqassasoq. Timmisartornermut
kiffartuussinissamut isumaqatigiissutip pitsanngorsarneqarnissaa, taamaalilluni
illoqarfiup Islandimut aqqusaarluni tikinneqartarneranut taarsiullugu nunap
iluani attaveqaasersuutinut atassuserneqartassasoq.
– Attaveqaasersuutinut aningaasaliisoqannginnera ukiut 100-t matuma siorna
Ittoqqortoormiinut nuuttut kinguaavinut Tunup avannaani najugaqarunnaarnissamik
oqarnertut ippoq. Tamanna akuerisinnaanngilarput; atugarissaarneq
siammartertariaqarlugulu periarfissallu nuna tamakkerlugu ammatittariaqarpagut,
Mette Arqe-Hammeken tunngavilersuivoq.
