Timmisartoqarfimmut aqqut terianniaqartarlunilu nanoqartarpoq

Mette Pike Barselajsen marlunngornermi apriilip aallaqqaataani Kommuneqarfik Sermersuumi kommunalbestyrelsimi Ittoqqortoormiit sinnerlugit qinigaavoq, ungasissumulli suliartortarpoq.

Kommunalbestyrelsi pingasunngornermi oktobarip 29-anni Nuummi kommuneqarfimmi tullianik ataatsimiissaaq, tassanilu 2026-mut missingersuutit akuerineqassapput. Mette Pike Barselajsen Ittoqqortoormiinit Nerlerit Inaat aqqusaarlugu Islandimut oktobarip 23-ani aallaruni oktobarip 24-ani Nuummut apuutissaaq. Uternermini novembarip aappaani Nuummiit aallaruni Islandimi unnueriarluni novembarip sisamaanni Ittoqqortoormiinut tikissaaq. 

Taamaammat kommunalbestyrelsip ataatsimiinneranut najuukkiartorluni ulluni 13-ini angalassaaq.

Nipangersimaneq nalorninerlu

Ministeriuneq Mette Frederiksen Naalakkersuisullu siulittaasuat Jens-Frederik Nielsen isumaqatigiissummik 1,6 milliarder koruuninik nalilimmik, Qaqortumi umiarsuarnut talittarfimmik Ittoqqortormiinilu mittarfiliornissamik ilaqartumik, ukiunilu sisamani atuuttussamik marlunngornermi septembarip 17-iani atsioqatigiipput.

Naalagaaffik Namminersorlutillu Oqartussat isumaqatigiissutip imarisai pillugit qaammat ataaseq qaangiuttoq suli oqaaseqanngillat. Tamannalu Mette Pike Barselajsenip uggoraa, taannami nunap immikkoortuani mittarfik Nerlerit Inaannut avinngarusimasumiittumut taartaassasoq Kalaallit Nunaanni illoqarfiit minnerpaartaannut avinngarusimanersaannut pingaaruteqartupilussuusoq isumaqarpoq.

– Kommunimi politikeritut illoqarfimmiluunniit innuttaasutut tusagassiuutitigut atuakkakka kisiisa ilisimavakka. Illoqarfiup sinneraniittut peqatigalugit pilersaarut maanna atuuttoq soqutigilluinnarpara, tassam angallannermi pissutsit ajornakusoortut akisuumik piffissartornartumillu atugaqarfiusut illoqarfiup ineriartorneranut akornutaapput. Neriuppungalu sanaartornermik suliaqartut sanasut najukkamiittut sulisorineqassasut, Mette Pike Barselajsen Sermitsiamut oqarpoq.

Ittoqqortoormiit sinnerlugit Inatsisartuni ilaasortaq Mette Arqe-Hammeken, oktobarip 21-ani mittarfik pillugu Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni oqalliseqataassaaq. Taassuma Naalakkersuisut angalanissamut periarfissat pitsaanerusut akikinnerusullu pillugit nalunaarusiamik 2026-mi upernaakkut ataatsimiinnermi tunniussinissaat siunnersuutigaa. Tassa ukiup affaa qaangiuppat. 

Naalagaaffiup Namminersorlutillu Oqartussat akornanni sinaakkutissatut isumaqatigiissut suli erseqqissarneqanngilaq, ingammik Tunumi mittarfissap sakkutuujunngitsunit sakkutuunillu atorneqarnissaa pillugu, allaat Ineqarnermut, Attaveqaasersuutinut Isorliunerusunullu Naalakkersuisoq Aqqaluaq B. Egede upernaakkut ataatsimiinnermi 2027-mi aatsaat Ittoqqortoormiit timmisartuussiffigilluarnerulerneqarnissaa pillugu nalunaarusiortoqarumaartoq neriorsuilluni. Tassa ukiup aappaa avillugu qaangiuppat.

– Piffissaliinerup tamatuma misissueqqissaarnissatsinnut nalilersuinissatsinnullu tunngavissaqarluarnerulersissavaatigut, Aqqaluaq B. Egede piffissarititap sivitsorneqarnera pillugu oqarpoq.

Angalaneq ulorianartoq

Namminersorlutik Oqartussat Air Greenlandilu Nerlerit Inaata Ittoqqortoormiillu akornanni qulimiguulimmik angallassinissamik 2030-p tungaanut kiffartuussinissamut isumaqatigiissuteqarput, sapaatillu akunnerani matumani minutsini 13-ini timmisartuussinermut siumuinnaq billetti 1.136 koruuninik akeqarpoq. Teknikki kaperlattarneralu pissutigalugit issiaviit amerlassusaat killeqarsinnaapput, ilaasullu Norlandairip Islandimut timmisartuussisarnera angumerissagunillu nammineerlutik angalanertik allatut aaqqissortariaqarsinnaavaat.

– Aasakkut umiatsiartarlutalu ukiukkut ilaquttagut piniartulluunniit ilagalugit qamuteralammik angalasarpugut, angalannerli ajornakusoorlunilu nillertuummat suli akisunerusumik angalasarpugut. Tamanna naammaginngilluinnarparput, Nerlerit Inaannummi aqqutaani terianniat nannullu siumoratarsinnaavagut. Paniga qanittukkut Danmarkimiit angerlarpoq, mittarfimmiillu Jameson Landimi talittarfiup tungaanut kilometerinik pingasunik sisamanillu isorartussusilikkut ingerlatilluni terianniamit malinneqarpoq. Aaqqulluni qatanngutini sianerfigaa, taassumalu terianniamut ersimmat aasariaqarsimavaa, Mette Pike Barselajsen oqaluttuarpoq.

Periarfissat nutaat

Mette Pike Barselajsenip Ittoqqortoormiini takornariartitsinermik ukiorpassuarni misilittagaqarluartup Nerlerit Inaat taarserlugu illoqarfiup qanittuani mittarfiliornissaq periarfissatsialattut isigaa. Takornarianik sullissivimmi Nanu Travelimi tammajuitsussarsiniarluni piniartitsinermik qimussimillu angalatitsisarnermik ukiuni qulini suliaqarsimavoq, tassanilu piniartut najugaqavissut angallassisuusarput. Ataatami illoqarfimmi tikeraartunut illuutaa ullumikkut ingerlatsilersimavaa: Illorujussuaq arfineq-marlunnik initalik illulu mikisoq pingasunik inilik.

– Takornarianik, aatsitassarsiortunik ilisimasassarsiortunillu nunarsuarmit tamarmeersunit tikeraarneqartarpugut, biologillu Kap Høgimut immap naasuinik ukiut tamaasa misissuiartortarput. Naak Norlandairimut inissaqarpallaanngikkaluartoq 2025-mi takornariartitsisoqarnissaa akuerineqarpoq.

Umiatsiat tissiartaatit 20-t umiarsuillu takornariartaatit 50-it ukioq manna tikipput, illoqarfilli talittarfeqanngilaq. Umiarsuit kangerlummi kisartarput, umiarsuarnilu takornariartaatini ilaasut nalunaaquttap akunnerini pingasuni nunamut niuneqartarlutik.

– Ilaasut, pingaartumik Kinamiut, illoqarfimmi akornusersuinnginneruniassammata aqqutini aalajangersimasuni tasiorlutik ingerlassasut umiarsuit ilaannut isumaqatigiissuteqarpugut, Mette Pike Barselajsen, umiarsuaatileqatigiiffinnut suleqataasoq, oqarpoq.

Sanalullaqqissut illoqarfimmi innuttaasut arlallit assigalugit illoqarfimmut allamut nuussimapput, umiarsuarnili takornariartaatini ilaasut Majoriami mersortarfik sannavillu, atuisut suliaannik tuniniaasarfiusoq, alakkartarpaat.

Ittoqqortoormiit taamaalilluni umiarsuarnut takornariartaatinut ilaasunit tusindtilikkaanit takornariarneqartarpoq, illoqarfimmulli qanittumi mittarfiliortoqarpat ullualunnik sivisussusilimmik takornariaqarnissamut periarfissat angisuut takornariartitsisartut takusinnaavaat. Umiarsuarni takornariartaatini ilaasut sanaluttartunit nunaqavissunit sanalukkanik pisisarput, ullualunnillu sivisussusilimmik takornariat piniartut qimussimik, qamuteralannik, qaannamik ATV-nillu angalaqatigisarpaat. Illoqarfik siornatigut grillbareqarsimavoq, unnuisartulli nerisassatik ullumikkut pisiniarfimmi pisiarisarpaat. Illoqarfimmut qanittumi mittarfik ukiut arlaqanngitsut qaangiuppata neriniartarfinnut immaqalu akunnittarfinnut aningaasaqarnikkut tunngaviliissasoq takorloorneqarpoq.

– Neriuppugut aamma Ittoqqortoormiini mittarfik ukiut marlussuit qaangiuppata atuutilerpat Namminersorlutik Oqartussat Air Greenlandimut Norlandairimullu kiffartuussinissamik isumaqatigiissutaat allanngortinneqarumaartut, taamaalilluni Island aqqusaarlugu angalaqqaanngikkaluarluta Kalaallit Nunaanni timmisartuussinerit sinnerinut ilanngussinnaalissaagut, Mette Pike Barselajsen oqarpoq.