Sume ukiuni 50-ini

Nipilersoqatigiinnik pilersitseqataasup tusaamasap Malik Høeghip tusarnaartitsineq tamaat nipilersortartunik nersorinninnianik appisimaaqateqartassaaq, soorlu aamma nipilersoqatigisartagatoqai appisimaaqataassasut.

AG-p aqqusinermi naapitani nipilersortartunik Sumekkunnik nersorinnittut, inuiaqatigiinnut imminnullu qanoq isumaqarnersut, paasiniaaffigai.

Johannes Sigurdsen:

AAMMA ATUARUK:

Kulturikkut illorsuup Sume nersorniarpaa

- Sume uannut isumaqaqaaq. Qunusuissusertik Nunatsinni tusartinnikuuaat, inuiaqatigiinnut pissutsit erloqinarsinnaasut paquminarsinnaasullu tikkuartorlugit. Nunasiaataaneq inuttullu atukkat qunusueqalutik isornartorsiortarsimavaat.

- 1970-ikkunnilu pissutsit suli ullutsinni sakkortuseriaannarlutik suli atuupput. Taamaammat Sumékkut taalliaat erinniaallu suli ullutsinnut naleqqupput. Oqariartuuteqaannaratik nipilersornikkut piginnaasaat aamma imaannaanngillat. Nunattaaku pissartarsui.

Mike Thomsen:

- Angerlarsimaffitsinni angerlarsimaffippassuarnisut raatiu ikumajuaannangajattoq ilitsoqqussaralugu. Sioqqullunga nalitsinnilu nipilersuusiat saqqummertartut tassuuna malinnaaffigiuarnikuuakka. Tamakku ilagilluinnarpaat Sumekkut nipilersugaat. Meeraaninni tusaasakka tusaqqoorpakka isumaliuutigivallaarnagit.

- Kingornali inersimasutut namminiilerama malugigaluttuinnarnikuuara nunatsinni inuiaat avinngarusimasut avataanit qulangersimaneqartut qanoq atugassaqartitaanersut. Inuit nunaanni inuiattut, inoqutigiittut, immikkullu ataasiakkaatut, nunat killiit piorsarsimassusaat nateralugu tulluarinngisatsinnik inuuniapiloorpugut, sanitsinniillu isorineqartuarluta immitsinnut napatissinnaanngitsutut.

- Sume sioqqulluguli nammineq ingerlalluartutut kiffaanngissuseqarluta uagutsinnut tulluartumik inuiattut nunami toqqammavilernissarput. Maliup taalliarisimasai ullumikkut tusarnaaraangakkit iluunngarlunga ilungersuummertarpunga. Pissutsit taamanikkut isornartorsiorneqartut suli atuummata.

Leif Saandvig Immanuelsen:

- Malik Høeghip ukiuni kingullerni 40-ni suleqatiginerani qanimut ilisarisimalersimavara. Inuiannguit ingerlatitaanerat qanimut malinnaaffigiuarpaa, taallianilu aqqutigalugit “oqartarnermisut” oqaaseqarfigilaartuartarlugit. Nuimaniartuunnginnerata saqqumilaarniartuunnginneratalu ersersittarpaa maniguulluni inuit allat assigalugit atugassarititaasut tamaasa atorai. Ikinnerussuteqarlutik naqisimaneqartunut misiginneqataasuuvoq. Qiimasuuvoq, oqaloqatikkuminarluni suleqatikkuminarlunilu.

Hans Jukku Noahsen:

- Sume meeraaninniit tusarnaartarlerpakka, taamanili soorlu qamuuna eqqaasinneqartalersunga qaallorimmi asuli illinersiunnassanngitsugut, namminiussuseqartariaqartugut inuiaqatigiittut ingerlaannassagutta. Nammineq Sume ukiut 15-it missanni nipilerisutut atuuffeqarsimaninni inuttai qanimut ilisarisimalersimavakka inuunerullu sinnerani ikinngutitaarisimallugit. Puigornerlu ajorpara ICC ataatsimeersuarnerani 1900-kkut naalersut Nuummi Timersortarfimmi nipilerisutut atuuteqqaarninni sulinera siulleq.

- Nipilersornikkut annertuumik sunniuteqarput tamavitsinnut nipilersortartunut, erinnioriaatsikkut nipilersornikkut taalliornikkut, kiammi eqqaamanngilaa guitarerniaqqaartalernermi Inuit Nunatta aallaqqaataa guitarerlugu ilikkarnissaa. Taallat nipilersukkallu qimerlooqillualerlugit ilaana ullutsinnut kiisalu siunissami kalaallit inuiaat inuunermi atukkaminni tarrarsorfittut atorluarsinnaavaat. Aamma naalakkersuinikkut ingerlatsisut eqqaasikkusunnaqaat ilaannikkut tusarnaalaartassagaat killiffinnik qiviarnissamut sukkulluunniit atorluarsinnaammata makku taalliat. Ullutsinnut naleqqupput pissutsinut equngasunut kiisalu nunasiaateqarnermik isornartorsiuisuunerat maanna aatsaat taama namminiilivinnissatsinnik ilungersualeruttornitta nalaani.

Nino Fencker:

- Meeraaraaninniit nipilersukkanik assorujussuaq nuannarisaqarpunga. Misigisimasarpunga Sume arlaatigut tusarnaartuaannarnikuullugu radio appisimaartoralugu. Meeraaninni erinnat aalajangersimanerusut ilisimaneruakka. Soorlu inuunermut pinngortitamullu samminerusut tusarsaanerusut, Inuit Nunaat eqqaassanngikkaanni. Taamanimi erinnat inuiaqatigiinnik, pissutsinullu apeqqusersuisut isornartorsiuisullu radiomi inissaqatinneqarpiarneq ajorput. Inuusuttunngoriartuaarninni inuiaqatigiinni pissutsinut soqutiginnikkiartuaarnera aallaavigalugu Sume tamakkiisoq aatsaat ilikkarpara.

- Sunaaffami allanik pikkunavissorsuarnik aamma oqariartuuteqartut. Nipilersukkat, oqaatsit kimittuut tunuarsimaanngitsullu atorlugit taallerneqartarsimallutik. Eqqaamasarpara nunatsinni qallunaanngorsagaaneq taamani suli ingerlanneqartoq, naak Namminersornerullutik Oqartussat ivertinneqareeraluartut. Taamaammat Sume pissutsinut equngasunut uannut sakkortuumik uisitseqataasimanera qularutigineq ajorpara. Malik nammineq oqarnikuuvoq ukiorpassuit ingerlareeraluartut pissutsit allanngungaarnikuunngitsut. Taamaattumik Sume ulloq manna tikillugu pingaaruteqarpoq. Nuna manna najugarisarput suli Danmarkiuvoq, suli danskisut innuttaassuseqarpugut sulilu qallunarnittumik aqutseriaaseqarluta. Inuit Nunaat sumut piva?