Danskit/kalaallit namminersorneq pillugu
isumalioqatigiissitaata 2008-mi isumaliutissiissutaa kapitalimik Kalaallit
Nunaata namminiilivinnissamut aqqutissaani malitassat sukumiisorujussuarmik
nassuiarpai.
– Qulaajaanissamik nutaamik nassaarsiornissaq tunngavissaqanngilaq,
namminersornermi pillugu isumalioqatigiissitap erseqqilluinnartumik
namminiilivinnissamut suliap ingerlanissaa nassuiareerpaa. Inatsisilerinikkut
sinaakkutit erseqqissorujussooreerput. Politikikkut piumassuseq kisimi
amigaataavoq, Kuno Fencker Naleqqameersoq Sermitsiamut oqarpoq.
2024-mi Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinnerani Kuno Fencker
Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21-mik atuinnissamik siunertalimmik
Naalakkersuisut isumalioqatigiissitamik pilersitsinissaannik peqqusisumik
aalajangiiffigisassatut siunnersuuteqarpoq.
Danskit/kalaallit namminersorneq pillugu
isumalioqatigiissitaata 2008-mi isumaliutissiissutaa kapitalimik Kalaallit
Nunaata namminiilivinnissamut aqqutissaani malitassat sukumiisorujussuarmik
nassuiarpai.
– Qulaajaanissamik nutaamik nassaarsiornissaq tunngavissaqanngilaq,
namminersornermi pillugu isumalioqatigiissitap erseqqilluinnartumik
namminiilivinnissamut suliap ingerlanissaa nassuiareerpaa. Inatsisilerinikkut
sinaakkutit erseqqissorujussooreerput. Politikikkut piumassuseq kisimi
amigaataavoq, Kuno Fencker Naleqqameersoq Sermitsiamut oqarpoq.
2024-mi Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinnerani Kuno Fencker
Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21-mik atuinnissamik siunertalimmik
Naalakkersuisut isumalioqatigiissitamik pilersitsinissaannik peqqusisumik
aalajangiiffigisassatut siunnersuuteqarpoq.
ISUMAQATIGIINNINNIARNEQ, KISIMI INGERLATSINEQ PINNAGU
Eqqartuussissuserisoq Ole Spiermann professorilu
soraarneq Gudmundur Alfredsson, § 21-mik isumalioqatigiissitami nutaami
ilaasortat, aamma danskit kalaallillu namminersorneq pillugu
isumalioqatigiissitaanni 2004-08 naalagaaffiit naalagaaffiillu innuttanut
pisussaaffii pillugit apeqqutinut suleqatigiissitami ilaasortaapput.
Kalaallit Nunaata namminiilivinnissamut periarfissaanut periutsit pingasut
saqqummiunneqarput: Naalakkersuisut danskillu naalakkersuisuisa akornanni
isumaqatigiissut, kalaallit namminneerlutik namminiilivinnerat, periuserlu
arlaannannulluunniit attuumanngitsoq. Suleqatigiissitap
isumaqatigiissuteqarnikkut kaammattuutigaa, § 21-lu eqquilluartumik
qulequtserneqarpoq »Kalaallit Nunaata namminiilivinnissamut periarfissai«:
Imm. 1. Kalaallit Nunaata namminiilivinnera inuiannit kalaallinit
aalajangerneqassaaq.
Imm. 2. imm. 1 malillugu aalajangiisoqarpat, danskit kalaallillu
naalakkersuisuisa akornanni Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaata
piviusunngortinnissaa siunertaralugu isumaqatiginninniarnerit
aallartinneqassapput.
Imm. 3. Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaata piviusunngortinneqarnera
pillugu danskit naalakkersuisuisa naalakkersuisullu akornanni isumaqatigiissut
Inatsisartut akuersinerisigut pissaaq, Kalaallillu Nunaanni innuttaasut
taasitinneqarneranni akuerineqassalluni. Taamattaaq isumaqatigiissut
Folketingimit akuersissutigineqassaaq.
Imm. 4. Kalaallit Nunaata namminiilivinnerata Kalaallit Nunaata Kalaallit
Nunaannik oqartussaaffimmik tigusinissaa malitsigaa.
Oqallinnermi »§ 21-p atulersinnissaa« kiisalu »§ 21-p
aallartinnissaa« oqaatigineqarput, siunertaalli ataasiuvoq. Namminersorneq
pillugu inatsimmi § 21, imm. 2-mi nassuiarneqartutut Kalaallit Nunaata
namminiilivinnissaata piviusunngortinnissaa pillugu Naalakkersuisut danskit
naalakkersuisuinik isumaqatiginninniarnernik aallartitsissapput.
Allannguutissatut siunnersuut Inatsiseqarnermut ataatsimiititaliami
amerlanerussuteqartunit Siumumeersunit Inuit Ataqatigiinneersunillu
saqqummiunneqartoq lloq 28. maj 2024 akuerineqarpoq. Suliassat allat saniatigut
allannguutissatut siunnersuutikkut suli Namminersorneq pillugu inatsimmi § 21-p
aallartinneqarnissaa pillugu siunertaqartumik isumalioqatigiissitamik
pilersitsinissamik Naalakkersuisut peqquneqarput.
Ulloq 11. oktober 2024-mi naalagaaffinngornissamik naalakkersuisumik Vivian
Motzfeldtimik siunnersueqatigiinnermi, § 21-mik isumalioqatigiissitamut
suliakkiutip allannguutissatut siunnersuutaaqqaartumit siammasinnerusumik
oqaasertalernissaa Inatsiseqarnermut ataatsimiititaliami ilaasortat
kaammattuutigaat. Tamatuma isumalioqatigiissitap nammineerluni
misissueqqissaarnissamik misissuinernillu ingerlatsisinnaanermut naammattumik
eqaassuseqarnissaa qulakkiissavaa. Marsip aqqarnani Inatsisartunut qinersinerup
kingorna Demokraatit, Inuit Ataqatigiit, Siumut Atassullu sisamaallutik
naalakkersuisunik pilersitsipput, § 21-millu isumalioqatigiissitaq
naalakkersuisooqatigiinnermut isumaqatigiissummi ilaavoq:
– § 21-mik isumalioqatigiissitap nanginneqarnissaa suliaminillu
naammassinninnissaa naalakkersuisooqatigiit qulakkiissavaat. Neriorsuut tamanna maanna naammassineqarpoq; Kuno Fenckerilli 2024-mi
Upernaakkut ataatsimiinnermi siunnersuutigisani ilisarisinnaanngilaa.
Inatsisilerineq aallunneqartoq
Naalakkersuisut § 21-mut isumalioqatigiissitamut suliakkiut 2024-mi upernaakkut
ataatsimiinnermut oqallisigineqaqqaartumut sanilliullugu eqaannerusoq akueraat.
Maanna
isumalioqatigiissitaq § 21-mik atulersitsisinnaajunnaarpoq,
inatsisilerinerpiakkulli innuttaasut taasitinneqarnissaannut tunngavissat
tunngaviusumillu inatsisissatut siunnersuummik atuinikkut § 21-mik
atulersitsinermik suliaqarneq qulaajassallugu. Isumalioqatigiissitaq
eqaatsuunermigut ukiup aggersup ingerlanerani suliassanik allanik
naapertuussorisaminik misissuinissamut nammineerluni aalajangiisinnaavoq.
Naallu Kalaallit Nunaata namminersortup aningaasaqarneranik naliliineq suliamut
ilanngikkaluartoq, isumalioqatigiissitap nammineerluni nunasiaatillit
nunasiallu allat namminiilivinnerup kingorna aningaasaqarnikkut attaveqarnerata
qanoq pilersinneqarsimanera misissorsinnaavaa.
Naleqqap paasinninnera malillugu
suliakkiut 2024-mi upernaakkut aalajangernermi politikikkut anguniarneqartunik
naammassinninngilaq. Isumalioqatigiissitamik § 21-mik atulersitsisinnaasumik
taarsiullugu aaqqissuussamik namminiilivikkiartornerup allaffissornikkut
nakkutigineqartumik pinissaanik aaqqissuussamik pilersitsisoqarpoq.
– Isumalioqatigiissitaq kinguarsaasutut § 21-p siunertarpiaanit allamut
sangutitsisutut ilusilerneqarpoq. 2 million koruunit § 21-mik
atulersitsivinnikkut Kalaallit Nunaata namminersortunngornissaa pillugu danskit
naalakkersuisuinik isumaqatiginninniartussanik sanarfinermut atorneqartariaqaraluarput, Kuno Fencker oqarpoq.
