Arnavarannguaq – oqaluttuarujussuaq amigaatilik

Inuiaqatigiilerisup Kirsten Hastrupip atuakkiani Knud Rasmussenimut tunngasoq Vinterens hjerte allammagu, ilisimatuussutsikkut taputartuisumik atuakkiorsinnaanera nersualaarneqangaatsiarpoq. 

Atuakkiamini nutaami ” Det lille kvindemenneske – Arnarulúnguaq og Den store slæderejse”-mik qulequtalimmi Thuleekspiditionip tallimassaat ilisimatuussutsikkut allaaseralugu Avanersuarmut ukiunik 100-nik uterpoq. Ilisimasassarsiornermi immikkut maluginiagassaanerpaaq maanna sammivaa: Arnarulúnguaq.

Arnarulúnnguaq 20-t sinnilaaginnarlugit ukioqarluni ilisimasassarsiortunut amerikap avannaani angalasunut peqataavoq. Angalanermi paasisat oqaluttuarisaanermut ilanngupput, paasineqartulli kisiisa pinnagit aammali inuttut tunniutiinnarumatunnginnerup kingunerani misigisat pillugit oqaluttuarineqartarluni. Arnarulúnguaq Kalaallit Nunaata kulturikkut oqaluttuarisaanerani ilisarnaatit maanna ilaanniilersimavoq; nipaatsoq, arnaq qunusuitsoq, perlummit, perlilernermit apummillu naassaanngitsumik aniguisimasoq.

Taamaammat atuakkamut naatsorsuuteqarneq annertuvoq. Inuk oqaluttuatoqqaniittoq pillugu paasisaqarnerusinnaalernissaq, immaqalu qanoq eqqarsartarlunilu misigisarsimanersoq paasisinnaanerulersinnaallugu.

Ajoraluartumilli taamaattoqanngilaq.

Hastrup ilisimasaqarluartuuvoq, eqqarsarluartoq aammalu ataqqinnittoq. Taamaattoq allaaserinninnermini paasissutissat sakkussatut atorsinnaasai killeqarput. Arnarulúnguarmi ullorsiutinik, allakkanik, namminerluunniit oqaatigisimasaminik toqukkut qimagunnermini qimatsivigisimanngilaatigut. Nipaali toqqaannanngikkaluamik – Knud Rasmussenip ullorsiutimini Arnarulúnnguup eqqallattaartarneratigut, paasisassarsiornermilu assiliisup Leo Hansen assilisaatigut. Inerneralu tassaavoq Arnarulúnnguaq allat isaanniit avataaniillu oqaluttuarineqartoq.

Angalanermi pisimasut killiffiillu atuakkiortup aallarniutigalugit misiliutigai; qimusseqatigiit anorersuarsiornerat, nappaalulernerat issisiornerallu malinnaavigaavut. Ilisimasassarsiornermi ilungersunartut aallaavigalugit malinnaavigineqarsinnaasunngorlugit atuakkiortup allatani ingerlassimavaa.

Nunap immikkoortui, issittumilu silap pissusai sakkortuut inunnut attaveqarnermut sunniutai, Hastrup atuakkiamini allaaserai. Hastrupip nuna pillugu malussarissusaa, inuillu silamut peqqarniissinnaaqisumut atassuteqarnerat allaaserilluarsimaqaa. Kunuunnguup Leollu isiginnittariaasiat aallaavigalugit oqaluttuat ersersinneqarput. Taamaattumillu Arnarulúnnguaq inuttut namminiussusaa ersarinneqarpaanngilaq.

Atuakkami pissanganarnerpaartaa tassaavoq sammineqartup allaaserineqarnera: ilisimasassarsiornermi kalaalertaasut illoriit Arnarulúnnguaq Qaavigarsuarlu issittumi peroriartorsimanerminni qanoq tulluarsarsimatiginerat, allat inuit tunniutiinnarfissaraluanni aniguisinnaalersimallutik. Hastrupip taakkua inuit marluk ilisimasassarsiornerup iluatsilluarnissaanut pingaaruteqarluinnartunik piginnaaneqarnerat, nunallu qanoq inneranik ilisimasaqarnerat pillugu paasisassarsiorluni angalanermi qanoq iluaqutaatigisimanersut paatsuungassaajunnaarlugu ersersippa — ersersinneqarportaaq taamanikkut arnat suliassaat qanoq pingaartinneqatiginngitsoq.

Ilisimasassarsiortut illoqarfissuarnut New Yorkimut Københavnimullu apuukkamik silarsuarmik allarluinnarmik misigisaqarput; Avanersuup nunarsuup kitaatungaatalu naapinnerat, Inuit paasinnittariaasaat illoqarfissuarmiullu eqqarsartaasaat. Tassunga killinnermi Arnarulúnnguup nipaa maqaasinarpoq. Nalusarluinnarminiinnini qanoq eqqarsaatersuutigaa? Tamanna paasinngisaannassavarput – qimassimasaalu atuakkami nassaarineqarsinnaanavianngillat.

Taamaakkaluartoq Hastrupip atuakkiamini Arnarulúnguaq oqaluttuarisaanermi pingaarnertut inissisimatilerpaa, ikiortitut inissiinnarnagu. Arnarulúnguaq ilaasimanngippat Knud Rasmussenip ilisimasassarsiornera ullumikkut tusaamasatut iluatsissinnaasimassanngikkaluartoq ersersippaa.

Atuartutut marloqiusamik misinnarpoq: atuakkiortup paasisimasaqassusaanik oqaluttuallaqqissuuneranillu nersuineq – Arnarulúnguullu nammineq oqaluttuaasa peqanngilluinnarneranut pakatsineq.

Thulemut ilisimasassarsiornerup tallimaat, nunap assinginik, angalaniarnermi ajornartorsiutinik inuillu angalanerminni atugaannik paasinnikkumagaanni Hastrupip atuakkiaa aallarniutitut pitsaalluinnarpoq. Arnalli paasiuminaatsup qimussimik aputikkoortup — maniguulluni Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaaneranut ilannguttussaasimasup — oqaluttuassartaa pillugu paasisaqarusukkaanni oqaasii naammagiinnartariaqarput.