Aningaasaliinerit millionilikkaat Danmarkimi angajoqqaarsianik kalaallinik amerlanerulersitsissasut
Folketingip SSA-mut immikkoortitaasa 10 procentii – 53,6 millionit koruunit – suliniutinut kalaallinut tunngasunut atorneqassapput. Kalaallinik angajoqqaarsiaqalernissaq, angerlarsimaffeqanngitsunut unnuisarfimmut kiisalu kalaallit utoqqaat kiserliunnginnissaat siunertarlugu suliniutinut aningaasat ilaat atorneqassapput.
Inuit Ataqatigiit sinnerlugit Folketingimut ilaasortaq Aaja Chemnitz (saamerleq) isumaginninnermut ineqarnermut ministerimik Sophie Hæstorp Andersenimik (Soc) isumaqatiginninniarnermi peqataavoq. Aningaasat 557 millionit koruunit SSA-mi immikkoortinneqartut isumaqatiginninniutaapput, taakkualu 10 procentii suliniutinut kalaallinut tunngasunut atugassanngortinneqarput.
Foto: Inuit Ataqatigiit
SSA-reservemik taaneqartartoq pillugu isumaqatigiinniarnerit tallimanngormat naammassineqarput. Aningaasat Danmarkimi isumaginninnermut, peqqissutsimut suliffeqarnermullu ukiuni sisamani tulliuttuni agguaanneqassapput.
Aningaasat 557,7 millionit koruuniupput, taakkunanngalu 10 procentingajaat – 53,6 millionit koruunit – Danmarkimi kalaallit suliniutaannut atorneqassapput.
Siorna SSA-miit aningaasaliissutinit 36,4 millionit koruuniusut amerlaneroqaat.
Kalaallinik angajoqqaarsiaqalernissaanut atorneqassasut
“Partiit isumaqatigiissuteqartut kalaallit Danmarkimiittut inuunerminni atugarliortut tapersersorniarlugit annertuumik akisussaaffeqassallutik isumaqatigiissusiortut isumaqatigiissutigaat”, isumaqatigiissummi danskit naalakkersuisuisa partiillu Danmarksdemokraterne, SF, Liberal Alliance, Det Konservative Folkeparti, Enhedslisten, Radikale Venstre aamma Alternativet akornanni isumaqatigiissummi allaqqavoq. Tamatuma saniatigut aningaasat qanoq atorneqarnissaat pillugit isumaqatiginninniarnermi partiini tamani oqaaseqartartut peqataasimapput, ilaatigut kalaallit savalimmiormiullu partiivinit aamma peqataasoqarluni.
Kalaallit pillugit suliniutinut 53,6 millionit koruunit immikkoortinneqartut ilaatigut meeqqat inuusuttullu kalaallit Danmarkimi najugallit atugaasa pitsanngorsarnissaannut atorneqassapput.
Ukiuni 2026-miit 2029-mut katillugit 20 millionit koruunit kalaallinik angajoqqaarsiaasinnaasunik pissarsiniarnermut, angajoqqaarsianik pikkorissaanermut, aamma meeqqat inuusuttullu angerlarsimaffiini sulisut piginnaanngorsartinnissaannut kiisalu meeqqat inuusuttullu kalaallit angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut akornanni attaveqatiigiisitsiniarnermik suliniutinut atorneqassallutik.
Innuttaasunut atugarliortunut immikkut ittumik unnuisarfinnik pilersitsisoqarnissaa kiisalu Kalaallit Illuutaanni, ornittakkami Angakomi aamma Aalborgimi Redenimi suliniutit pitsanngorsarneqarnissaannut isumaqatigiissusiortut kissaateqarput.
Kiisalu, kalaallit utoqqaat kiserliornissamut inunnullu akulerusimajunnaarnissaannut aarlerinaatillit pillugit suliniuteqarnissamut aningaasaliisoqarnissaa pingaarnersiukkat ilagaat.
Isumaqatiginninniarnerit tallimanngormat naammassineqartut
Angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut angerlarsimaffiini sulisut, meeqqanik inuusuttunillu kalaallinit kingoqqisunik isumaginninnissaannut, piginnaanngorsaasinnaaneq aamma kalaallinik angajoqqaarsianik peqalernissaa sulissutigineqarsinnaanngornera nuannertoq, Inuit Ataqatigiinnit Aaja Chemnitz isumaqatiginninniarnernut tallimanngormat unnuaa tikillugu ingerlanneqartunut peqataasoq oqarpoq.
– Meeqqat inuusuttullu Danmarkimi angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut atugaat pitsanngorsarniarlugit 20 millionit koruunit immikkoortinneqarnerat nuannaarutigeqaara. Tamanna ukiorpassuarni sulissutigaara, pingaartorujussuusoraaralu kalaallit meerartaat inuusuttuaqqallu arsaarinnissutigineqarsimasut amerlammata. Aamma kalaallit atugarliortut Københavnimi Sundholmimi imaluunniit Aalborgimi Svenstrupsgårdimi sakkortuunik avatangiiseqarlutik ajornerusumik inissisimalinnginniassammata immikkut unnuisarfissaqalernissaat nuannaarutigaara.
– Aamma Aalborgimi Reden arnat kalaallit atugarliortut ataatsimoorfissaannik attaveqaqatigiinnerannillu ineriartortitsinissamut aningaasaliiffigineqarmat nuannaarutigeqaara. Arnat timikkut tarnikkullu peqqissuunissaat inuunerminnillu pitsaanerusumik atugaqarnissaannut tapersersorneqarnissaat siunertaavoq, Aaja Chemnitz oqarpoq, taassumalu Kalaallit Illuutaanni akulerutsitsinermut suliniutinut aningaasaliisoqarsimasoq aamma erseqqissarpaa.
– Kalaallit Illuutaannut, suliniuteqarunnaariartorsimasunut, nutaarsiassaavoq nuannersoq, Aaja Chemnitz oqarpoq.
Isumaginninnermut ministeri: Kalaallit Nunaat immikkut inissisimaffeqartoq
Suliniutit kalaallinut tunngasut pingaartinneqangaarnerat Kalaallit Nunaannut immikkut ittumik attaveqarnermik pissuteqartoq, isumaginninnermut ineqarnermut ministeri Sophie Hæstorp Andersen (Soc.) Sermitsiamut oqarpoq.
- Qallunaat naalakkersuisuiniit nassuerutigisinnaavarput. Taamaattumik kalaallit pillugit suliniuteqartoqartariaqartoq aalajangiusimavarput, tamannalu tunngavigalugu assersuutigalugu meeqqat kalaallit Danmarkimi angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut sammineqarnerunissaannut aningaasanik immikkoortitsilluta.
Oqaatsit kulturillu pillugit ilisimasat naammattumik eqqumaffigineqarsimannginnerat pissutigalugu kalaallit angajoqqaarsiaasartut amerlanerunissaannik kinguneqartoq ministeri oqarpoq.
– Aap, meeqqat ilaqutariinni isumagineqartartut atugarissaarnissaat aammali attaveqatigiinnermik, paasinninnermik kulturimillu attassiinnarnissaat ukiuni kingullerni eqqumaffiginerulersimavarput, taamaattumillu aningaasanik immikkoortitsinissaq siunertaralugu. Tamatuma saniatigut kalaallit folketingimut ilaasortaatitaasa tamanna kissaatigilluinnarsimavaat, tamannalu tusarnaarsimavarput, Sophie Hæstorp Andersen oqarpoq.
