Rektori sorlalik sunniuteqarluartorlu

Mari Kleist piffissaliussatut isumaqatigiissummit minutsit qulit qaangiuttut takkuppoq.

- Utoqqatserpunga, ajuusaarutigaara, issiavimmini issianermini ulapippasilluni qamanngalu pisumik nuannaarpasilluni qungujulavoq.

- Angumerisassaqalaaramaana.

Tassanili qanoq issusia ersarissereerpoq. Qiimasuunera ersarippoq – aamma assilineqaraangami. Sukkasuumik oqaluppoq, nipituumik eqqarsartarpoq, eqqarsaatinilu allamut saattullu uterteqqinniarlugit imminut unitsittarpoq. Aaqqissugaalluarpoq. tassa Mari Kleist: alapernaatsoq, tunniusimasoq, piumassuseqartoq. Malugineqarsinnaavoq.

Ukiualuit ingerlanerinnaanni ilinniarfimmi pisortamiit rektorip tulliatut maannalu Ilisimatusarfimmi rektoritut atorfeqalerpoq. Oqaloqatigiinnitsinnilu ilinniarfimmik aqutsiinnanngitsoq minutsit siulliit erserpoq. Ilulilersorniarpaa.

Nukissaq tamanna asuliinnaq piginngilaa. Nuummi meeraanerminiilli nukissaqalersimavoq, tassani meeraalluni atuarnermini aaqqissuussinerit apeqqusiinerillu inersimasunngorluni sulinermini qitiulerumaartut aallartippai.

Meeqqat atuarfianni klassit kalaallisut danskisullu oqaasilinnut immikkoortinneqartarput, klassillu imminnut unammiuaartuaannarput.

- Tamatta kalaaliuvugut, oqaatsilli avissaartuussutigaagut, oqaluttuarpoq nangillunilu:

- Tamannalu uannut sunniuteqarpoq. Kinaassuseq apeqqutaanani oqaatsit sorliit atorlugit ilinniartinneqarnermut tunngavoq.

Aammattaaq inuttut pissusaa suli ullumikkumut maluginiarnartoq siusissukkut erserpoq: sorujussuanngortitsinngikkaluarluni akisussaaffimmik tigusisinnaaneq.

- Eqqissiviilliortoqartillugu atuartut allat ikiortuaannartarikka ilinniartitsisuma anaanaga oqarfigaa, eqqaamasani ittuujummissutigilaarlugu qungujulluni oqaluttuarpoq.

- Taamanili ilinniartitsisuussamaarsimagunarpunga.

Nipit ilusilersueqataasut

Mari Kleist meeraalluni ualerpassuit aatamini aanaminilu atortarpai, tassanilu raatiu ikumajuaannarpoq. Arnat marluk nipaasa — atissaqartinngisaata, kiinassaqartinngisaata ilisimanngisaatalu — ilusilersulerpaat.

- Arnaq Nuummi pinnguartarfiit pillugit oqaluttoq tusaavara, taanna oqaluttuarpoq.

- Meeqqat pitsaasunik pinnguartarfeqarnissaat ilungersuutigaa. Tamanna paasisinnaavara. Oqaluttorlu nersorpara.

Tamatuma kinguninngua arnaq alla oqalulerpoq. Ujarassiuinerit, nassaat katersugaasivimmilu inuuneq pillugit.

- Itsarnisarsiorneq pillugu ilisimasaqanngilanga. Malugisinnaavarali oqaluttoq pingaaruteqartuusoq.

Marip ukiorpassuit qaangiummata inersimasunngorami itsarnisarsiornermillu ilinniarsimalerami nipit aappaat kinaanersoq aatsaat paasivaa: Mariane Petersen, Kalaallit Nunaanni itsarnisarsiortut nuimanerpaat ilaat Robert Petersenillu qatanngutaa. Meeraalluni taannarpiaq tusaasimammagu eqqumiillunilu kusanartumik inerneqartutut misinnarpoq.

- Soorlu tassa ikkussortakkat arlallit inissittut. Kulturimut, ilinniagaqarnissamut itsarlu pisut pillugit ilisimasaqalerusunnera — nammineq paasinngikkallarakkuli pigisimavara.

Ilinniartitsisorisimasaata 1980-ikkut aallartinneranni tv-kkut immiussaq nassiummagu misigissuseq taanna sakkortunerulerpoq. Tassani Mari qulingiluanik ukioqarluni atuarfimmit aallaarsimaarnermini atuartut itsarnitsanik nassaarsimasut pimoorussilluni oqaluttuarpoq.

- Meeraallunga itsarnisarsiuuaqqatut oqaluppunga. Pigereersimavara, illarluni oqarpoq.

Arnat marluk radiomi oqaluttut ilinniartitsisorinngisaannarpai - kisiannili maligassiuisuupput. Aappaata inuiaqatigiinni akisussaaffeqarneq qanoq isumaqarnersoq takutippaa. Aappaata ilisimasaqarneq kulturilu inuunermi ingerlavissaasinnaasoq takutippaa. Ataatsimoorlutik Mari tunniusimanissaanik sammivissaanillu ilinniartippaat - isumassarsiorfiit kingorna rektorinngornissaannut aqqutissiuussisussat.

Ilinniartitsisoq — kingorna itsarnisarsiortoq

Mari Kleistip Ilinniarfissuarmi Nuummiittumi ilinniartitsisooriarluni ilinniartitsisutut sulinini Norgemi Elverumi nangippaa. Ilinniartitsisutut sulineq pikkoriffigaa meeqqallu ukiukitsut sullisissallugit nuannarilluinnarpaa.

- Atualerlaat ilinniartinneqartarnissaat ilimaginngikkaluarpara. Misigisannili aatsaat taama nuannertigaaq. Meeqqat tunniussassaqartaqaat. Allanneq atuarnerlu ilikkartarpaat - silarsuaallu ammarneqartoq takulluarsinnaavarput.

Taamaakkaluartoq qamuuna eqqissiveqanngilaq — naammagittaalliunngilaq - kisiannili suli naammassineqarsimanngitsutut misigigami ilinniagaqarusuppoq. Taamaammat piffissami tamakkiisumi sulinermi saniatigut kulturilerinermi inuiaqatigiilerinermilu oqaluttuarisaaneq pillugu ilinnialerpoq.

- Issittumi itsarnisarsiorneq ilinniarninni sammereerlugu tamakkulerissallunga paasivara. Angerlarpunga.

Kujataani kingornalu Nuup Kangerluani misissuinermi kingorna misigissusaa suli sakkortusisimavoq. Itsarnitsat paasiuminartippai. Aalajangernissaa qanilliartorpoq: Ingerlaqqittariaqarpoq.

Memorial University Newfoundlandimiittoq toqqarpara — nunap isikkua, silaannaa nunamilu innuttaasut eqqarsartaasaat Kalaallit Nunaannut assingupput.

- Danmarkimi kulturi pillugu ilinniariartussananga nalunngilara, qungujulluni oqarpoq nangillunilu:

- Nunatsinni iluaqutaasumik ilinniartariaqarpunga.

Tassani kandidatinngorniarpoq, suliaminullu tunniusimanera malugineqarpoq: Ph.d-nngorniarnissaminut qinnuteqaqqullugu kajumissaarneqarsimavoq – siullermillu qinnuteqarnermini akuerisaavoq. Tamatuma kingorna Københavnimi Nationalmuseetimut ingerlaqqikkami Jørgen Meldgaardip Canadami toqqorsivissuanni, tuluit katersugaasiviini issittumilu assaanermi katersanik suliaqarpoq. Ilisimatuutut inuuneq avammut isiginnittoq avannarlernilli aallaaveqartoq.

Ilukkut sumiissusersiut avannamut sammisoq

Ukiorpassuarni angalasimagaluarluni ilukkut sumiissusersiutaa avannamut sammiuaannarpoq.

- Aqqanilinnik ukioqarlunga Danmarkimut nuukkama angerlarsimaffinniit qimagullunga misigisimavunga, taanna oqaluttuarpoq.

- Ulloq taannali angerlaqqikkumaarlunga nalunngilara.

14-inik ukioqarluni uterpoq - tamatumalu kingorna sumiissanerluni qulariunnaarsimavaa.

- Aallarsinnaavunga. Angerlaqqittussaallungali ilisimajuaannarpara.

Tamanna aamma ukiuni ph.d-nngoreerluni Saammaateqatigiinnissamut Ataatsimiititaliarsuup allattoqarfiani, Bruxellesimi Cambridge University-mi suleriarluni Nuummut uternermi kingorna erserpoq. Periusaa taannaajuarpoq:

- Nunani allani ilikkagarpassuaqarsinnaavunga – Kalaallit Nunaalli sullippara.

Inuuneq allanngortoq

Mari Kleistilli inuunera siumuinnaq ingerlasimanngilaq. Ilisimatusartilluni, misissuitilluni nunanilu allani ilisimatusartilluni inuunera allanngorluinnarpoq — pitsaanerpaamik ilimanannginnerpaamillu.

Tamanna uinilu Mininnguaq Kleist Bruxellesimi najugaqarneranni pivoq, uia sulisoq taannalu ilisimatusartoq. Ullut ilaanni Nuummi Meeqqanut Ilaqutariinnullu Aqutsisoqarfimmiit sianertoqarpoq: Naalungiarsuk ilaqutassarsiuunneqarpoq.

- Qamanngaanneersuaq anniaatigaarput, taanna oqaluttuarpoq.

- Uagutsinnit tamanna annerusoq misigivunga.

Kinguninngua Mininnguaq Nuummiilerpoq. Timmisartornermut bilitsit kingulliit pisiarisimavai — ataaseq Bruxellesimiit, ataaseq Københavnimiit ataaserlu Nuummut — naalungiarsullu inunngortorlu tikippoq.

- Taassuma siulliulluni kissumiarpaa, Mari oqarpoq nangillunilu:

- Soorlu suut tamarmik inissittut.

Panimmi inunngornerata ullaavani Mari Avanersuarmi misissuisoq puigunngisaannagassaanik pisoqarpoq:

- Qupaloraarsuit marluk qulaallunga timmipput, aappaatalu paniga Facetimekkut takoqqaarigalu attorpaanga. Illarpunga malugisinnaavarali pingaaruteqartoq.

Pisimasoq kingusinnerusukkut ilisarisimasaminut oqaluttuarimmagu, taanna nipaatsumik oqarpoq:

Aappassaqassaaq.

Taamani qanoq pisoqarumaarnera kialuunniit naluaa.

Ukiulli aappaa avillugu qaangiummat panissiaat sungiussisorlu Mari quiasaarluni oqarpoq:

- Peroriartoqatigisinnaasaminik qatannguteqarnissaa kissaatigigaluarpara.

Aqaguani sianertoqaqqippoq. Meeraq alla inunngortussaavoq. Meeraq alla ilaquttassarsiuunneqarpoq.

- Tupaallaqqavugut. Angerniarlutali qamuuna nalunngilarput.

Taamaalillutik ukiup aappaa avillugu ingerlanerani marlunnik meerartaarput — tupinnarluinnartumik qupaloraarsuit marluk pillugit oqaluttuatoqqamut naapertuuttumik.

- Siulittuutit upperaakka, Mari oqarpoq.

- Timmiaaqqat taakku marluk...kingorna paasivara.

Taava marlunnik mikisunik, sorlaqarluarnissaminnik aalajaattuarnissaminnillu pisariaqartitsisunik, meeraqarluni ilisimatuussutsikkut suliaqartunngoriataarpoq.

– Nunarsuarmi sumiikkaluaraangamaluunniit angerlartariaqarlunga nalunngittuaannarpara. Meeqqalli suli erseqqinnerusumik paasitippaatigut: Kinaassusera – maannakkullu taakkua kinaassusaat – Kalaallit Nunaanniippoq.

Tamanna aamma Nuummut uterneranut Ilisimatusarfimmilu pisortatut sulilerneranut aalajangiisuuvoq.

Issittumut attaveqarneq nakussatsikkaa

Mari Kleist decembarip aallaqqaataaniilli Ilisimatusarfimmi rektoriuvoq – atorfimmi tassani maniguulluni aalajangersimalluinnarlunilu sulivoq. Tassunga aqutsineq inissisimaffimmut tunnganani sammivimmulli tunngavoq.

- Ilisimatusarfik nukittoreersoq kingornuppara, taanna oqarpoq.

- Aammali ingerlaqqissaagut. Ineriartornissamut sapiissuseqartariaqarpugut .

Ilisimatusarfik pillugu oqalukkaangami Nunatsinni sorlaqarluartumik – taamaakkaluartoq nunarsuarmut ammasumik – ilisimatusarfiusoq oqartarpoq. Ilisimatusarneq ilinniarnerlu kalaallit pisariaqartitaannik tunngaveqartut, ilinniartut namminneq inuiaqatigiinni siunissaqarnerminnik takunniffigisinnaasaat.

- Ilinniakkat sinerissamut siaruarteqataaffigerusuppakka, taanna oqarpoq.

- Digitalimik ilinniartitsinerput nukittorsarneqassaaq. Ilinniartut ilaat illoqarfinni mikinerusuni najugaqaraluarlutik Nuummut nooriaannaanngillat. Taakkuttaaq ilisimatusarfimmi ilinniarsinnaasariaqarput.

Takorluukkaminili pilersaarusiorneq teknologiilu kisiisa eqqarsaatiginngilai. Aammali issittumut — pingaartumik Canadami inoqarfinnut, Inuit Nunanganut aammali Canadap sinneranut — attaveqarnini nakussatsikkumavaa.

- Oqaluttuarisaanikkut, kulturikkut nunallu pissusiatigut assigiissuteqarpugut. Immitsinnut ilikkartissinnaavugut - immitsinnullu ineriartortissinnaavugut, taanna oqarpoq.

Issittumi ilisimasanik avitseqatigiinneq, kalaallit ilinniartut ilisimatuullu Nunani Avannarlerniinnaanngitsoq aammali nunap inoqqaavinut allanut issittumilu ilisimatusarfinnut sanilliussiffigisartagaat, takorloorpaa.

Kinaassutsimik, siuneqarnermik pingaaruteqarnermillu ersersitsinermut tunngassuteqarpoq.

- Ilinniartitaaneq nunatsinni pissutsinut naleqqussartariaqarpoq, nunanullu allanut sanilliussinnaassalluni. Kalaallit Nunaanni pissutsit piviusut pillugit ilinniartitsissaagut.

Ilisimatusarfiit aaqqissuussaanikkut ilusilersorneqartaratik inunnit ilusilersorneqartartut aamma ilisimavaa. Piginnaanngorsaanermi kalaallit ilisimatusartut, immikkut ilisimasallit, aqutsisullu nunamik ilisimasaqarnerusut amerlanerusut pisariaqartinneqarnerat tunniusimalluni eqqartorpaa.

Inuusuttut allatut eqqarsartaaseqartut, tuluttut ilisimatusartut angalanerusartullu amerlapput. Ilisimatusarfiup taakku malinnaavigissavai.

Anguniagarpassuaqaraluarluni nammineq suliassani aalluppaa, suliassarlu tamanna pingaartorsiornartutut isiginagu suliassatut isigaa:

- Allanngortitseqqinnissaq pinnagu maaniippunga. Ataavartumilli ineriartortitsiniarlunga maaniippunga. Pitsaasunngortitaareersut siuarsaqqinniarlugit - nukittunerulersinniarlugillu.

- Suli Mariinnaavunga

Naak taaguutit amerligaluartut Mari Kleistip tunngasuunissani aalajangiusimalluinnarpaa.

- Ilaasa immaqa ilisimatusarfimmi rektori takusarpaat, taanna oqarpoq.

- Sulili Mariuvunga. Inuk kukkusartoq amigaatilillu - aammalu akisussaafferujussualik.

Pissaaneq pingaartinnagu oqaluuseraa. Maniguunnerup kusanartuunera pinnagu pissuserineqartussatut atoriaannaasutullu isiginissaa eqqartorpaa.

- Ilinniagartuutut - maannalu aqutsisutut – pissaaneqartoqartarpoq. Tamanna eqqaamassallugu pingaaruteqarpoq. Ullut tamaasa imminut eqqaasinniartarpunga.

Maanna ilisimatusarfimmi qaffasinnerpaamik atorfeqaraluarluni ilinniartitsineq eqqarsaatigikulasarpaa.

- Maqaasilereerpara, illarluni oqarpoq.

- Ilinniartut akornanniilluni, alapernaannerat paasisaqarnerallu takullugu. Pigiuaannassavakka.