Danmark spiralilerneqarnikunut taarsiinissamut piareertoq: – Ukiuni qulikkuutaani paqumisunneq kanngusunnerlu unipput
Kalaallit arnartaasa spiralilersuisimaneq pillugu suliami eqqugaasut immikkut 300.000 koruuninik taarsiivigineqarnissaannik qulakkeerinnittumik, qallunaat naalakkersuisui aamma Folketingimi amerlanerussuteqarluartut politikkikkut isumaqatigiissuteqarsimapput. – Kannguttaatsuliorfigineqareernerup kingorna ukiuni qulikkuutaani paqumisunneq kanngusunnerlu taamaalilluni unippoq. Naapertuilluarsinnaalerpugut, Folketingimut ilaasortaq Aaja Chemnitz (IA) oqarpoq.
Danskit nunamut namminermut peqqissutsimullu ministeriata Sophie Løhdep (V) arnat piffissami 1960-imiit 1991-imut ilisimanagu akuersinatilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut taarsiiviginissaat piareersimaffigaa. – Kannguttaatsuliornerup kingorna ukiuni qulikkuutaani paqumiginninneq kanngusunnerlu taamaatinneqarpoq. Naapertuilluarsinnaanngorpugut, Folketingimi ilaasortaq Aaja Chemnitz (IA) oqarpoq.
Assi: Inuit Ataqatigiit
Nunamut namminermut peqqissutsimullu ministeriaqarfiup Folketingimi politikkikkut oqallinnerit tunngavigalugit aningaasat taarsiissutaasussat qulakkeerpai, taakkulu atorlugit arnat 4.500-it pallillugit amerlassuseqartut 1960-imiit 1991-imut ilisimanagu akuersinatilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut taarsiiffigitinnissaat qulakkeerneqassaaq.
Isumaqatigiissutip kingunerisaanik taarsiissutissanik aaqqissuussisoqassaaq, taamaalilluni arnat eqqugaasut tamarmik immikkut 300.000 koruuninik taarsiiffigineqassapput, tamannalu Naalakkersuisut arnanut 1992-ip kingorna Namminersornerullutik Oqartussat Namminersorlutillu Oqartussat aqutsinerata nalaani piumanngikkaluarlutik naartunaveersaaserneqarsimasunut taarsiissuteqartarnerannik naleqartinneqarpoq.
Aningaasanik taarsiiffigitinnissamut piumasaqaatit
MINISTERIUNEQ: SIVISUALLAMIK ISIGINNGITSUUSAARPUGUT
Ministeriunerup Mette Frederiksenip pisimasoq tamanna assut killinneqaatigisimallugu, maannalu Danmarkip akisussaaffik tigussagaa oqarpoq:
- 1960-ikkunniilli kalaallit niviarsiaqqat arnallu spiralimik naartunaveersaammilluunniit allamik naartunaveersaaserneqartarput. Amerlasuut piumanngikkaluarlutik. Aaqqissuussamik assigiinngisinneqarput. Kalaaliunertik pissutigalugu.
- Taakkununnga eqqunngitsuliornerit sivisuallaamik isiginngitsuusaarpagut. Taamaaliorunnaarpugut. Danmark sinnerlugu eqqorneqartut Kalaallit Nunaallu utoqqatserfigaakka.
- Pisimasoq allanngortissinnaanngilarput. Akisussaaffilli tigusinnaavarput. Maanna taamaaliorpugut, Mette Frederiksen oqarpoq.
Kina taarsiiffigitinnissamut qinnuteqarsinnaanersoq assigiinngitsunik piumasaqaateqassaaq. Assersuutigalugu arnat piffissami 1960-imiit 1991 ilanngullugu Kalaallit Nunaanni najugaqarsimanissaat imaluunniit Danmarkimi kost- imaluunnit efterskolersimanissaat piumasaqaataavoq.
Tamatuma saniatigut arnat oqaluttuartik ilimanarsisissinnaasussaassavaat aamma naggataagut ilisimanagu imaluunniit akuersissuteqarfiginngisaminnik naartunaveersaatinik atuisinneqarsimanertik pillugu ilumoorluinnarlutik nalunaarutigissallugu
Isumaqatigiissuteqarnissamut neqeroorut
Arnanut 143-nut tamarmik immikkut 300.000 koruuninik piumasaqarlutik Danmarkimi naalagaaffimmik eqqartuussivimmut suliassanngortitsisimasunut tunngatillugu naalagaaffik arnanut taakkununnga taarsiiffigitinnissamut piumasaqaatinik eqqortitsisunut 300.000 koruuninik taarsiinissamik isumaqatigiissuteqarumalluni neqeroorsimavoq.
Pisoq inaarutaasumik aalajangiiffigineqartoq
Christiansborgimi Inuit Ataqatigiit sinnerlugit Folketingimut ilaasortap Aaja Chemnitzip arnat kiisami taarsiiffigineqalernerat naammagisimaarpaa:
– Peqqissutsimut ministeri suleqatigalugu taarsiissutissamik isumaqatigiissuteqarnerput nuannaarutigeqaara. Ukiorpassuarni akiuuttareerluta arnat maanna suliaq naammassisinnaalerlugulu maminniarsinnaanngorput. Kannguttaatsuliorfigineqareernerup kingorna ukiuni qulikkuutaani paqumisunneq kanngusunnerlu taamaalilluni unippoq. Naapertuilluarsinnaalerpugut. Inatsisitigut ataataqanngitsut inatsisinillu unioqqutitsisumik qitornavissiartaarineqartut suli akersuutigissavagut.
Siunnersuut 2026-mi apriilimi saqqummiunneqassasoq, inatsisillu juunip aallaqqaataani 2026-mi atuutilernissaa naatsorsuutigineqarpoq.
Naalakkersuisut siulittaasuata Jens-Frederik Nielsenip qallunaallu ministeriunerata Mette Frederiksenip arnat ilisimanagu akuersinatilluunniit naartunaveersaaserneqarsimasut septembarimi utoqqatserfigaat. Maanna aamma taakkua taarsiiffigineqassapput.
Assi: Mads Claus Rasmussen/Ritzau Scanpix
